نقدی بر تاریخ قهرمانی رده های سنی کشور

بنام خالق انديشه

طبق اصول مدیریت، برنامه ريزي یکی از پنج وظیفه اصلی هر مدیر است و براي هر سازمانی از اهميت خاصي برخوردار می باشد و بدیهی است هيچ گاه بدون برنامه ريزي صحيح نمي توان به اهداف از پيش تعيين شده سازمان دسترسي پيدا كرد. برنامه ريزي در يك مفهوم كلي  عبارت است از، فرايند دستيابي به اهداف سازمان كه بر مبناي اصول آن، يعني اصل جامعيت، مشاركت، تعهد، واقع بيني، استمرار و اصل توجه به نوآوري طراحي مي گردد.

مي دانيم كه هدف از برگزاري مسابقات شطرنج قهرماني رده هاي سني كشور، علاوه بر رشد و ارتقاء این ورزش اندیشه پرور، انتخاب نفرات برتر هر رده ي سني در يك رقابت سالم است تا ايشان با شركت در اردوهايي منظم كه فدراسيون محترم شطرنج براي آنها برقرار مي كند به مسابقات جهاني و آسیایی اعزام گردند. پس سخن به گزاف نيست اگر بگوييم، مسابقات كشوري، مهمترين رویدادی است كه نونهالان و نوجوانان شطرنج باز در آن شركت مي كنند. پر واضح است كه آنان به همراه خانواده و مربیان محترم، سعي و تلاش يكساله ي شان براي شركت و كسب نتيجه در اين مسابقه است و در اين راه جدای از صرف هزینه های مالی، سختی ها و زحمات بسياري را متحمل مي شوند.

در اين نوشته سعي بر آن است كه برنامه ريزي جهت تاريخ برگزاري مسابقات شطرنج قهرماني رده هاي سني كشور پسران و دختران كه از 6 لغایت 21 بهمن ماه در نظر گرفته شده است مورد بررسي و ارزيابي قرار گيرد. البته قابل درك است كه تعيين هر زمانی براي برگزاري چنين مسابقاتی محاسن و معايب خود را دارد امـــــا

«هنر برنامه ريزي تعيين بهترين راه با توجه به امكانات موجود براي رسيدن به هدف است»

1- امتحانات و اردوی آمادگی: تاريخ مسابقات مذکور دقیقاً پس از پايان امتحانات ترم اول دانش آموزان برنامه ريزي شده است. در شرايط حرفه اي معمول است كه قبل از يك مسابقه ي مهم شطرنج بازان وارد يك مرحله اردوي تداركاتي شوند و از آنجا كه برگزاري چنين اردويي شرايط ويژه خود را دارد به سختي مي توان [و یا حتی نمی توان] اردوي شطرنجي و امتحانات را همزمان برگزار كرد. لازم به يادآوري است كه در مقاطع بالاتر تحصيلي با توجه به گستردگي دروس، موفقيت در امتحانات نيز برنامه ريزي خاص خود را طلب مي كند. از طرف ديگر با پايان امتحانات، تدريس دروس جديد به يكباره آغاز مي شود كه با توجه به تعطيلات موجود غيبت ده روزه ي دانش آموزان به صلاحشان نمي باشد.

2- مربیان متعهد: طبق تقويم دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالي كشور، امتحانات پايان ترم دانشجويان از اواخر دي ماه شروع و تا اواسط بهمن ماه ادامه مي يابد. با توجه به آنكه بسياري از مربيان زحمتكش این مرز و بوم به خصوص در بخش رده های سنی دانشجو مي باشند لذا يك مربي دلسوز از كدام يك بايد چشم پوشي كند، حضور در يك مسابقه ي مهم و همراه بودن با شطرنج بازي كه در قبال آن تعهد دارد و يا حاضر شدن در جلسات امتحاني پايان ترم دانشگاه كه آن نيز تعهد است!؟ و حاصل هر كدام باشد جز بر هم زدن آرامش فكري مربي و خانواده كه بر روند كاري شطرنج باز هم بي تاثير نخواهد بود، ارمغان ديگري به همراه نخواهد داشت.

3- رقابت های تداركاتي: متاسفانه در كشور ما و بخصوص در تهران پایتخت، مسابقه ي مناسب براي رده هاي سني بسيار كم انجام مي گيرد لذا معمولاً خانواده ها و  مربيان محترم از مسابقات فجر نوجوان، جام خزر و فجر بزرگسالان در جهت تمرين و آمادگي براي حضور هر چه بهتر در مسابقات قهرماني كشوري استفاده مي كنند كه با توجه به تاريخ برگزاري، اين مهم از آنان دريغ شده است. ضمن اینکه این مسئله ممكن است بر استقبال از مسابقات جام خزر و فجر بزرگسالان امسال بي تاثير نباشد.

[آچمز: از طرف ديگر با انتخاب اين تاريخ ناباورانه نهمين دوره ي مسابقات شطرنج فجر نوجوان ديگر در فهرست تقويم فدراسيون شطرنج كشور به چشم نمي خورد و اين يعني حذف تنها مسابقه ي كشوري كه خاص رده هاي سني برگزار مي شد و با استقبال چشمگيري نيز مواجه مي گشت]

4- توجه به خانواده هاي شطرنجي: واقعيت آن است كه در حال حاضر كسب سكوهاي پر افتخار كشوري،  آسيايي و جهاني در وهله اول حاصل دسترنج خانواده هاي محترم است لذا توجه به خانواده به عنوان ركني مهم در پيشرفت شطرنج كشور نبايد ناديده گرفته شود. اكثر اين عزيزان، بيش از يك فرزند دارند كه برنامه ريزي براي ديگر فرزند يا فرزندانشان در طي برگزاري مسابقه در ايام غير تعطيل مشكلاتي را به دنبال دارد. در ضمن به نظر مي رسد كه تاريخ مناسب تري را در تقويم بتوان سراغ گرفت كه حداقل تعطيلي كاري و يا مرخصي را نيز براي والدين در بر داشته باشد.

[مسابقات قهرمانی رده های سنی ایران هر ساله یا در تعطیلات نوروز برگزار مي شد و یا در تابستان]

5- دور انديشي: گرچه زمستان امسال كماكان رخ در نقاب دارد و چهره به ما نشان نداده است اما عدم برگزاري اين مهمترين مسابقه در ايام سردسال كه ممكن است با دشواري هاي سفر و بيماري هاي فصلي نيز همراه باشد، عاقلانه مي نمايد.

[برگزاری مسابقات قهرمانی جوانان کشور در تابستان بندرعباس و برگزاری قهرمانی نوجوانان کشور در زمستان همدان!؟]

6- توجه به مناسبت هايي كه ريشه در باورهاي مذهبي و فرهنگي دارد: تاريخ برگزاري مسابقه ي پسران، دقيقاً در بين دو ايام سوگواري بزرگ اربعين حسيني (ع) و رحلت حضرت پيامبر (ص) واقع شده است. شايسته بود كه تاريخ مسابقات مذکور به گونه اي رقم مي خورد تا حلاوت ديدار دوستان به شيريني ايام دوچندان مي شد. به طور قطع براي برگزار كننده محترم نيز بسيار دشوار خواهد بود كه شور و شادي مراسم افتتاحيه و اختاميه را به سوگ ايام پيوند زند!

[عدم توجه به حساسیت های مذهبی كه هنوز در مورد رشته ی شطرنج وجود دارد]

7- ابهام در آيين نامه: اما نكته ي ديگر، بند جديد آيين نامه مسابقات امسال مي باشد كه عيناً درج مي گردد:

12- الف - اعزام به مسابقات آسیایی و جهانی، طبق آیین‌نامه مربوطه و با نظر کمیته گزینش ‌گر صورت خواهد گرفت. قهرمان کشور از اولویت بیشتری برخوردار می‌ باشد.

يعني ممكن است نفرات اول و دوم به مسابقات جهاني و آسيايي اعزام نشده و گروه گزينش گر افراد ديگري را انتخاب كنند! هر چند به نظر می رسد نحوه انتخاب آماده ترين فرد براي اعزام به مسابقات جهاني و آسيايي از روي مسابقه اي كه ماه ها با زمان برگزاري مسابقات جهاني فاصله دارد، درست نبوده و در جاي خود نياز به بحث كارشناسي دارد اما آيا انتخاب گزينشي راه اصلاح آن است؟!

آيا انتخاب گزينشي موجب كاهش چشم گیر انگيزه ي شطرنج بازان نمي گردد؟!

[مگر برخورد گاهاً غیرکارشناسانه، موجب انگیزه کشی و قهر بسیاری از چهره های مستعد این مرز و بوم که در میان آنان نام چندین قهرمان جهان، آسیا و کشور به چشم می خورد، نشد؟]

*****

با توجه به برنامه ريزي انجام شده براي تاريخ مسابقات قهرماني رده هاي سني كشور و نكات مطرح شده به نظر مي رسد كه امسال عده اي از عزيزان به ناچار از حضور صرف نظر كنند و عده اي نيز با عدم آمادگي كامل رهسپار گردند ...

در اين خصوص نكات زير قابل توجه است:

آيا در اين برنامه ريزي به اصل جامعيت يعني در نظر گرفتن ارتباط اجزا و تاثير آنها بر يكديگر توجه شده است؟

آيا اصل مشاركت به اين مفهوم كه موفقيت در برنامه ريزي مشاركت همه افراد را مي طلبد، در نظر گرفته شده است؟

آيا در اين برنامه اصل احساس تعهد به چشم مي خورد؟

آيا نوع برنامه ريزي واقع بينانه است؟

آيا فكر مي كنيد كه چنين برنامه ريزي هايي اساساً مي تواند مستمر باشد و براي دسترسي به اهداف والاتر ادامه يابد؟

واضح است كه تنها اصل توجه به نوآوري مورد نظر قرار گرفته است!

و در آخر

آيا برنامه با هدف مطابقت دارد ؟!

اميدوارم مسولين محترم فدراسيون تمهيداتي بيانديشند تا مسابقات قهرماني رده هاي سني به سرنوشت مسابقات اخیر کشوری آقايان و بانوان كه آن ها نیز بنا بر دلايلي مشابه با كاهش استقبال رو به رو شد، دچار نشود.

از اينكه تا انتها همراه نوشته هاي دلسوزانه ي اينجانب بوديد، سپاسگزارم.

نویسنده: شطرنج يار 

لطفاً نظرات خود را به آدرس Mahdipour_reza@yahoo.com ارسال دارید.