ماریبور - قهرمانی شطرنج نوجوانان جهان 2012

ماریبور - قهرمانی شطرنج نوجوانان جهان 2012
مقاله متفاوت دیگری از نیما جوانبخت

کشور اسلوونی همواره پل ارتباطی شبه جزیره بالكان با مركز و غرب اروپا بوده است. مساحت اسلوونی 20273 کیلومتر مربع و جمعیت آن حدود 2 میلیون نفر است، با رشد جمعیتی نزدیک به صفر درصد. پایتخت اسلوونی شهر لیوبلیانا (Ljubljana) با 260 هزار نفر جمعیت می باشد.

اسلوونی کمی کوچکتر از استان گلستان ایران است. بیش از 81 کشور اسلوونی را می توان در ایران جای داد! اسلوونی تنها 46 کیلومتر خط ساحلی با دریای آدریاتیک دارد. این كشور دارای آب و هوایی مدیترانه ای در ساحل دریای آدریاتیک و آب و هوای قاره ای با تابستان های معتدل و زمستان هایی سرد در دشت های مرکزی و فلات نواحی شرقی کشور می باشد. غرب اسلوونی را نیز رشته کوه های آلپ فرا گرفته است که البته قلل آن ارتقاع زیادی از سطح دریا ندارند.

نمایی زیبا از کشور اسلوونی

محمدابراهیم باستانی پاریزی در کتاب خود به نام "زیر این هفت آسمان" چنین نوشته است: «... مردم یوگسلاوی هم از بس به کشور زیبای خود مغرور هستند و آن را بهترین نقطه عالم می نامند می گویند که وقتی خداوند زمین ها را تقسیم می کرد، هر ملتی پیش خدا رفتند و او گوشه ای از زمین های عالم را به آن ها بخشید. وقتی مردم یوگسلاوی برای گرفتن زمین پیش خدا رفتند دیگر زمین ها تمام شده بود، خداوند ناچار شد قسمتی از بهشت را از آسمان بردارد و به آن ها بدهد!»

قله های سه گانه تریگلاو، نماد پرچم [تصویر اصلی مقاله] کشور اسلوونی نیز می باشد

 بلندترین نقطه اسلوونی، کوه تریگلاو (Triglav) با سه قله ی به هم پیوسته اش با 2864 متر ارتفاع، درست در بالای دریاچه بلد (Bled) واقع شده است. اهالی این کشور به این کوه افتخار می کنند و در بین آن ها معروف است که یک "اسلاو اصیل" در طول عمرش حداقل یک بار باید به قله ی آن صعود کند!
ا

تاریخچه مختصری از اسلوونی

اسلوونها طي قرون ششم و هفتم ميلادي به غرب بالكان داخل شدند. در قرن نهم اين منطقه بين چندين فرمانرواي آلماني تقسيم گشت و تنها اسلووني در جنوب (كارنيولا) در برابر نفوذ آلمان ها مقاومت كرد. در 1335 كارنيولا تحت سلطه امپراتوري اتریش (هاپسبورگ) قرار گرفت. زماني كه امپراتوري اتریش ازهم پاشيد، اسلوونها در سال 1929 به صرب ها و كراوات ها و مونته نگروي‌‌ ها پيوستند و با مشارکت یکدیگر كشور جديد يوگسلاوي (به معنای سرزمین اسلاوهای جنوبی) را ایجاد کردند.

اسلوونی تا سال1991 جزيی از کشور فدراتیو يوگسلاوي بود. پس از مرگ تيتو، رئیس جمهور يوگسلاوي درسال 1980، پايه ‌هاي کشور یوگسلاوی به دليل بحران هاي ملي گرايانه متزلزل گرديد. در ژوئن 1991 اسلوونها اعلام استقلال كردند. به دنبال شكست در مبارزه‌ اي كوتاه مدت، نيروهاي فدرال يوگسلاوي از اسلووني خارج شدند. در 1992 استقلال اسلووني به طور گسترده‌اي به رسميت شناخته شد. در حال حاضر اسلوونی عضوی از ناتو و اتحادیه اروپا می‌باشد. در ژانویه 2008 اسلوونی به عنوان اولین جمهوری کمونیستی سابق، ریاست دوره ای اتحادیه اروپا را بر عهده گرفت.
ا

آدولف هیتلر در ماریبور (اسلوونی تحت اشغال آلمان نازی در سال 1941)
ا

اقتصاد اسلوونی

اسلووني با سطح زندگي نزديك به كشورهاي اروپاي غربي، صنعتي ‌ترين و از نظر اقتصادي توسعه يافته‌ ترين و ثروتمندترین بخش يوگسلاوي سابق بود. صنايع شامل آهن و فولاد، نساجي و استخراج زغال سنگ است. پرورش دام و كشت علوفه از ويژگي هاي بخش كشاورزي است. صنعت توریسم هم در این کشور جای خود را دارد، آن هم در تمامی فصول سال!

دکتر اسلاوُی ژیژک فیلسوف پرهیاهوی اسلوونیایی

"اسلاوُی ژیژک" (متولد 1949) فیلسوف، نظریه پرداز، منتقد فرهنگی، جامعه شناس و سیاستمدار اسلوونیایی است. او دکترای فلسفه ‌اش را از دانشگاه لیوبلیانا دریافت کرد. اسلاوُی ژیژک در ایران فیلسوفی شناخته شده است. تاکنون کتاب های متعددی از وی به فارسی ترجمه شده است. اسلاوُی ژیژک، نمونه شاخص یک فیلسوف پسامدرن است. او حد وسط یک معلم مذهبی و فرد خرده ‌گیر، یک حکیم و "شومن" است. به ژیژک لقب "الویس پریسلی" فلسفه داده‌ اند. این البته به ظاهر او ربطی ندارد: تی ‌شرت فرسوده، شلوار جین گشاد و جوراب ‌های مجانی از پروازهای هواپیمایی!

او رسالات گوناگونی دربارهٔ موضوعات مختلف نگاشته است. موضوعاتی چون جنگ عراق، بنیاد گرایی، سرمایه‌ داری، حقیقت سیاسی، جهانی ‌سازی، حقوق انسانی، اسطوره، فضای مجازی، پسامدرنیسم، چند فرهنگ ‌گرایی، آلفرد هیچکاک و...

نمونه ای از نظرات غیرمتعارف ژیژک در مورد گاندی، طبیعت و فیلم تایتانیک:

• وقتی اوضاع را به همان شکلی که هست حفظ می کنید، مرتکب خشونت می شوید. هرچند گاندی از کشتار حمایت نمی کرد، ولی حرکات و رفتارش باعث می شد امپریالیست های بریتانیایی مدت طولانی تری در هندوستان باقی بمانند. از این منظر، گاندی از هیتلر هم خشن تر بود.
  

• "مادر زمین" وجود ندارد. طبیعت خشن، بی‌رحم، و بی ‌احساس و بی ‌قاعده است. برای نمونه فکرش را بکنید که چه فاجعه‌ی زیست‌ بومی مهیبی می‌باید رخ داده ‌باشد تا ما امروز نفت داشته‌ باشیم. 

• دیدید "وینسلت" را وقتی ‌که "دی ‌کاپریو" دارد توی آب می‌ میرد و او فریاد می ‌زند "هرگز نمی‌ گذارم تو بمیری" و در همان حال او را از خود دور می‌ کند؟ این قصه ‌ی عشق در باطن قصه ‌ی دختر لوسی از طبقه ‌ی اشراف است که چگونه خفاش ‌وار از یک پسر کارگر بهره می‌ کشد تا شخص شخیص خود را بازیابد و  نجات دهد.

و این هم یک فیگور شطرنجی از آقای ژیژک

سعید عقیقی فیلمنامه ‌نویس، منتقد و کارگردان کشورمان در مورد ژیژک نظر جالب توجهی ابراز داشته است: "شبه فیلسوفِ عامه پسند [ژیژک] در دنیای امروز کسی است که به نظر می رسد شبیه خود مردم حرف می زند؛ مثلاً تئوری های سیاسی اش در این حد است که «پولدارها بَدند! پولدارها نتیجه جامعه سرمایه داری هستند. جامعه سرمایه داری بد است. پس می رویم ضد سرمایه داری بشویم. بگردید ببینید چه کسی ضد سرمایه داری است؟ پیدایش کنید و با او ائتلاف کنید!» تناقض اینجاست که تمام این متفکران ضد سرمایه داری، خود در هیچ جایی جز جوامع  لیبرال دموکراسی مدرن امکان رشد ندارند."

نمایی زیبا و مسحور کننده از دریاچه بلد

و اما شطرنج عزیز

اسلوونی در تاریخ شطرنج میزبان مسابقات جاوادنه ای بوده که یادآوری آن خالی از لطف نیست:

بلد 1931

ایده "میلان ویدمار" برگزاری مسابقه ای باشکوه با حضور بزرگان شطرنج هم دوره اش در زادگاه خویش، اسلوونی  بود. مسابقات با 14 شرکت کننده در اگوست 1931 در گراندهتل تپلیسه در کنار دریاچه شهر توریستی بلد آغاز شد. هر بازیکن باید دو بار با دیگری دیدار می کرد. پس از پایان 26 دور، آلخین با اقتدار و با فاصله زیاد با کسب 20.5 امتیاز اول شد. بوگولیوبوف با 15 امتیاز دوم شد و نیمزوویچ با 14 امتیاز سوم شدند.

شرکت کنندگان در  تورنمنت بلد 1931 / آلخین (نفر سوم از راست) فاتح بلامنازع این مسابقات بود

«آلخین در بلد شروع بازی ها و سیستم های گوناگونی را در بازی هایش به کار گرفت و در تمامی آن ها ایده های تازه داشت. در روی لوپس، کاروکان و یا گامبی شارا-هنیگ و ... آلخین تنها قهرمان جهان نبود، در تمامی زمینه ها از دیگران برتر بود. حتی در وضعیت های بدتر اعتماد به نفس خود را از دست نمی داد و از تمامی امکانات پوزیسیون بهره می جست و بهترین دفاع را ارائه می کرد ...»
ا

بلد 1959

یکی از میزبانی های به یاد ماندنی دیگر اسلوونی، چهارمین مسابقه نامزدی در سیستم تازه قهرمانی جهان بود که از سپتامبر 1959 در شهر بلد آغاز شد. (البته این مسابقات نزدیک به دو ماه به طول انجامید. 14 دور از 28 دور این مسابقات در بلد برگزار گردید و مابقی بازی ها در شهرهای دیگر یوگسلاوی سابق از جمله زاگرب و بلگراد پی گرفته شد)

بلد 1959 - بابی فیشر در مصاف با پاول کرس
ا

میخائیل تال با کسب عنوان نخست در این مسابقات، جواز حضور در رویارویی قهرمانی جهان (۱۹۶۰)
را به دست آورد. وی با ۶ برد، ۲ شکست و ۱۳ تساوی از سد میخائیل باتوینیک گذشت
و با ۲۳ سال سن، جوانترین قهرمان شطرنج جهان تا آن زمان شد.

هشت شطرنج باز برجسته آن دوران، هر یک چهار بار با حریفان خود روبرو شدند. (دو بار با مهره سفید، دو بار با مهره سفید) اسمیسلوف، کرس، تال و پتروسیان از شوروی سابق در برابر گلیگوریچ، فیشر، اولافسون و بنکو قرار گرفتند. در این مسابقات تال با کسب 20 امتیاز توانست به مقام اول دست یابد و برای دیدار نهایی با قهرمان جهان، باتوینیک انتخاب شد. «بازیکنان همچون مسابقه بلد 1931 در هتل تپلیسه بهترین مکان ممکن استقرار یافته بودند که قطعاً یکی از بهترین هتل ها در کل یوگسلاوی به شمار می رفت ... همان دور اول، ویژگی خاص این مسابقات را نشان داد. از تساوی های کوتاه رایج خبری نبود ... به همین دلیل این مسابقه نامزدی قهرمانی جهان به یکی از جذاب ترین مسابقات کل تاریخ شطرنج تبدیل شد ... جالب این که برای اولین بار در یک مسابقه، اسمیسلوف و تال رو در روی هم قرار گرفتند! تا پیش از بلد، هیچ بازی رسمی بین این دو بازیکن بزرگ انجام نگرفته بود ...»
 

بلد 1961

پس از گذشت 30 سال از مسابقه جاودانه بلد 1931، که با پیروزی اعجاب آور آلخین پایان یافته بود، یکبار دیگر اسلوونی میزبان یکی از نیرومندترین مسابقات تاریخ شطرنج آن سال ها شد و این مسابقات را به "یاد آلخین" برگزار گردانید. از شوروی، تال به همراه پتروسیان، کرس و گلر به مسابقه اعزام شدند. نکته جالب این مسابقات این بود که بابی فیشر 18 ساله توانست چهار استاد برجسته شوروی را با حساب 3.5 بر 0.5 شکست دهد. 

«... دنیای شطرنج به شکل گسترده ای موفقیت فیشر را تحسین می کند. از باتوینیک قهرمان جهان که ضمن تفسیر بازی فیشر-تال، این دو جوان را رقبای اصلی مقام قهرمانی جهان در سال های آینده می داند، تا رشفسکی که این نتیجه را "درخشان" توصیف کرده، همه و همه بر اهمیت و ارزش پیروزی بزرگ واقف اند. گلیگوریچ عنوان کرد: بابی قهرمان جهان خواهد شد ...»

بابی فیشر در حال تماشای میخائیل تال هنگامی که حرکت پنجم خود را (Qc7) انجام داد
فیشر پیروز این بازی در تورنمنت بلد 1961 بود

در خاتمه این مسابقات، میخائیل تال با کسب 14.5 امتیاز از 19 دور مسابقه به مقام اول دست یافت و بابی فیشر با 13.5 امتیاز به مقام دوم نائل شد.
ا

بلد 2002

اسلوونی میزبان سی و پنجمین دوره المپیاد جهانی شطرنج در سال 2002 با حضور بیش از 3000 شطرنج باز بود. 135 تیم در بخش آقایان و 90 تیم در بخش بانوان حضور داشتند. این دوره از المپیاد جهانی توسط رئیس جمهور کشور اسلوونی افتتاح شد.

تیم روسیه در  المپیاد 2002 با ترکیب کاسپاروف، خالیفمن، گریچوک، سویدلر، موروزویچ و روبلفسکی
 برای ششمین بار متوالی به مقام قهرمانی دست یافت. در المپیاد جهانی شطرنج بلد 2002، 
گری کاسپاروف در آخرین حضورش در تاریخ این رقابت ها عملکردی معادل درجه 2933 داشت!!

تیم ملی بانوان کشورمان متشکل از آتوسا پورکاشیان، شادی پریدر، شایسته قادرپور و مونا سلمان ماهینی در المپیاد بلد فوق العاده ظاهر شدند. تیم بانوان ایران که در رده بندی اولیه، رتبه 53 جدول را در اختیار داشت، در نهایت 32 پله بالاتر  از قدرت متصور، عنوان بیست و یکم جهان را به خود اختصاص داد. تیم آقایان ایران نیز متشکل از احسان قائم مقامی، امیر ملاحی، مرتضی محجوب، شجاعت قانع، محسن قربانی و مهرداد اردشی در رده 61 جهان قرار گرفت.
ا

رنکینگ جهانی اسلوونی

25 - رتبه کشور کشور اسلوونی بر اساس متوسط درجه بین المللی 10 بازیکن اول این کشور
مشاهده اطلاعات بیشتر در این زمینه

از بازیکنان برجسته و نام آشنای اسلوونی می توان به "میلان ویدمار" (1962-1885)، "الکساندر بلیاوسکی" (متولد 1953) و "لوک لنیک" (متولد 1988) اشاره کرد.

استاد بزرگ میلان ویدمار (1962-1885) / وی از مهندسان الکترونیک تراز اول جهان نیز بود
این بار پسر افتخار پدر: پسر میلان ویدمار (جونیور ویدمار 1980-1909) راه پدر را در پیش گرفت
و حتی در سال 1950 میلادی به مقام قهرمانی المپیاد جهانی شطرنج دست یافت!  
ا

الکساندر بلیاوسکی قهرمان چهار دوره شطرنج شوروی، دارای ملیت اسلوونیایی می باشد
وی که سابقه درجه بین المللی 2710 را دارد، اکنون 58 ساله است و هر از گاهی دست به مهره می شود
ا

استاد بزرگ "لوکا لنیک" بهترین بازیکن اسلونی (در حال حاضر) با درجه بین المللی2637، عضو
همیشگی تیم ملی این کشور در طی سال های اخیر  و قهرمان سابق نوجوانان جهان است


لنیک اخیراً یک سیمولتانه چشم بسته ترتیب داد که گزارش در Chessbase منتشر شد اینجا

شهر ماریبور دومین شهر بزرگ کشور اسلوونی است و جمعیت 95,200 نفر طبق سرشماری سال 2011 را دارا می باشد. ماریبور، به طور مشترک با  Guimarães(از کشور پرتغال)، پایتخت فرهنگی اروپا در سال 2012 است. از ماریبور در سال 2000 به عنوان "شهر آلپ" یاد شده است.

سـایت رسمی مسابقات

ماریبور میزبان مسابقات شطرنج نوجوانان جهان از تاریخ 7 لغایت 19 نوامبر 2012 (17 لغایت 29 آبان 1391) خواهد بود. تيم اعزامی ايران نيز با 27 بازيکن در اين مسابقات شرکت مي کند. برای تک تک نمایندگان شطرنج کشورم در رده های مختلف سنی در این مسابقات آرزوی سلامتی و سربلندی دارم.

   نیما جوانبخت         
آبان ماه 1391 - اصفهان
ا

آچمز: نگارنده این مطلب، استاد فیده نیما جوانبخت خود نیز یکی از نمایندگان کشورمان است
وی در سال گذشته در مسابقات قهرمانی نوجوانان جهان در برزیل از ستاره های ایران بود