آچمز - پاسخ به سوالات کاربران

جناب آقای شهاب طاهری (از گیلان) سوال کرده اند که چرا ابر استاد بزرگ های شطرنج (از جمله کاریاکین، کاروآنا و ناکامورا) در مسابقات کاندیداتوری قهرمانی جهان حضور ندارند؟

پاسخ: جناب آقای طاهری، سوال بسیار بجایی بود. همانطور که می دانید این مسابقه برای تعیین فردی است که باید برای کسب عنوان قهرمانی شطرنج جهان به مصاف "ویسواناتان آناند" برود. برای بنده بخصوص عدم حضور "کاریاکین" [که فدراسیون روسیه طی چند سال اخیر بهترین تدارکات را برایش دیده تا قهرمانی جهان را به روسیه بازگرداند] بسیار عجیب بود. اما قوانین مسابقات را که مطالعه کردم متوجه شدم که ماجرا از چه قرار است. "کارلسن"، "کرامنیک" و "آرونیان" به عنوان سه نفر برتر فهرست درجه بین المللی و "سویدلر"، "گریشوک" و "ایوانچوک" به عنوان سه نفر برتر جام جهانی [تفاوت جام جهانی با قهرمانی جهان را نیز خواهم گفت] و "گلفاند" به عنوان بازنده رویارویی (مچ) قبلی قهرمانی جهان مجوز حضور در این رقابت ها را کسب نموده اند. تا اینجا شد هفت نفر، اما "تیمور رجبوف" آذری چطور به مسابقات راه یافته است!؟ پاسخ این است که یک شرکت کننده (به شرط دارا بودن درجه بالای 2700) به سلیقه میزبان مسابقات (انگلستان) اجازه حضور دارد. حالا چرا آذری و نه انگلیسی!؟ پاسخ این است که شرکت سوکار (شرکت نفت جمهوری آذربایجان) به این شرط با صرف هزینه ای هنگفت حامی مالی اصلی این مسابقات شده است که مسئولین برگزاری قبول کنند که "رجبوف" را به عنوان نماینده میزبان معرفی نمایند. حال حمایت سوکار توجیه شد!

اکنون به تفاوت مسابقات «جام جهانی شطرنج» با «قهرمانی شطرنج جهان» می پردازم که برای بسیاری از علاقه مندان سوال برانگیز است. می خواهم به طور خلاصه و به زبان ساده ماجرا را توضیح دهم. اگر اشتباه نکنم از سال 1993 بازیکنان برتر شطرنج جهان به سرکردگی "گری کاسپاروف" در اعتراض به نحوه برگزاری مسابقات قهرمانی جهان از حضور در مسابقات قهرمانی جهان که زیر نظر فیده (فدراسیون بین المللی) برگزار می شد امتناع کردند و با تشکیل اتحادیه شطرنج بازان حرفه ای خودشان اقدام به برگزاری مسابقات قهرمانی جهان کردند! از آن جا که فیده هم به برگزاری مسابقات خودش ادامه داد این اقدامات باعث شد که شطرنج جهان در هر سال دارای دو قهرمان شود! یکی قهرمان جهان انجمن شطرنج بازان حرفه ای [با حضور استادان قدرتمند] و یکی قهرمان جهان فیده [که اکثر استادان سرشناس در آن حضور نداشتند و معمولاً قهرمان مسابقات شایسته کسب این عنوان نبود] این اتفاقات هم باعث سردرگمی جامعه شطرنج و هم جامعه ورزش جهان و به تبع آن مطبوعات و رسانه ها شد. در سال 2005 "کاسپاروف" از شطرنج کناره گیری کرد و شرایط مهیا شد تا فیده بتواند چاره ای برای این مشکل بیاندیشد و سرانجام پس از کش و قوس های فراوان قرار شد فیده مسابقات قهرمانی جهان را به شکل کلاسیک [با رویارویی دوجانبه (مچ)] یعنی همان شکلی که استادان سرشناس می خواستند برگزار کند. پس از آن «مسابقات قهرمانی جهان» فیده نیز تبدیل به مسابقات «جام جهانی شطرنج» [و همچنین مرحله انتخابی مسابقات کاندیداتوری جهان] شد.

حالا یک مثال برای این که قضیه روشن تر شود. قهرمان دوره گذشته مسابقات قهرمانی شطرنج جهان چگونه انتخاب شد؟ در دوره قبلی با توجه به مقررات آن دوره، این بازیکنان جواز حضور در مسابقه نامزدها را کسب نمودند: 1- توپالف (بازنده مچ قبلی قهرمانی جهان) 2- کارلسن 3- کرامنیک (دو صدرنشین فهرست درجه بین المللی) 4- آرونیان (قهرمان جایزه بزرگ! این بعداً!!)  5- رجبوف (نایب قهرمان جایزه بزرگ) 6- گلفاند (قهرمان جام جهانی) 7- ممدیاروف (نماینده میزبان) 8- کامسکی ||| کارلسن در اعتراض به نحوه برگزاری، از حضور در این مسابقات انصراف داد و گریشوک (که نفر سوم جایزه بزرگ شده بود) بجای وی در مسابقات نامزدها (کاندیداتوری) حضور یافت که سرانجام "گلفاند" قهرمان مسابقات شد و به این ترتیب راهی رویارویی (مچ) با قهرمان جهان یعنی "آناند" شد که سرانجام این "آناند" بود که با غلبه بر "گلفاند" از عنوان قهرمانی اش دفاع کرد و قهرمان جهان باقی ماند.