استراتژی خوب / استراتژی بد در پیشرفت شطرنج

برای پیشرفت در شطرنج باید از چه کارهایی اجتناب کنید / برگردان از بهنام ترکان

دکتر "لارس بو هانسن" استاد بزرگ و نویسنده ی سرشناس دانمارکی که سابقه پنج عنوان قهرمانی کشورش را دارد اخیراً به همراه همسر روانشناسش استاد بین المللی بانوان "جن هانسن"  اقدام به تاسیس یک وبلاگ نموده اند که در آن به مطالب جالبی می پردازند. مقاله زیر با عنوان «استراتژی خوب / استراتژی بد در پیشرفت شطرنج» یکی از آن هاست:

استراتژی خوب / استراتژی بد در پیشرفت شطرنج
برگردان از بهنام ترکان

به عنوان یک مربی شطرنج، یکی از رایج ترین سوالات از من این است "چگونه می توانم در شطرنج پیشرفت کنم؟" این یک سوال پیچیده است و متاسفانه هیچ پاسخ آسانی برای آن وجود ندارد.

کتاب های زیادی از جمله برخی از کتاب های خود من به این موضوع پرداخته اند و قابل درک است که آن ها با ترسیم مسیرهای ممکن برای بهبود شطرنج شما معمولاً بر استراتژی های خوب تمرکز می کنند.    

در این جا من در مورد موضوع دیگری تمرکز می کنم: اگر می خواهید در شطرنج پیشرفت کنید از انجام چه کارهایی قطعاً باید اجتناب کنید. برخی از استراتژی های بـد که در بهبود شطرنج شما بی اثرند و یا حتی اثر مخرب و معکوس دارند را خواهید دید.

کتاب استراتژی خوب / استراتژی بد توسط دو ناشر ایرانی «آریانا قلم» و «آسمان نگار» به
فارسی برگردان شده است. مطلب ویژه ی «همشهری» راجع به این کتاب در اینجا

یکی از بهترین کتاب هایی که درباره استراتژی کسب و کار خوانده ام کتاب «استراتژی خوب / استراتژی بد» نوشته ی پروفسور "ریچارد روملت" دانشگاه ULCA است. او در این کتاب به سه سیگنال هشدار دهنده ی استراتژی های بد کسب و کار اشاره می کند که در استراتژی های بهبود شطرنج هم قابل اجرا هستند:
 

1) پراکنده گویی بی هدف

اگر مدیران اجرایی کسب و کار با پراکنده گویی، بی هدف صحبت کنند، این نشانه مهمی است که یک جای کارشان می لنگد. استراتژی خوب مستلزم بحث و تجزیه و تحلیل دقیق می باشد که با تمرکز بر مهم ترین و کلیدی ترین مسائل، همراه با ارایه راه حل های خلاقانه مختص به مسائل مورد نظر، به دقت به رسیدگی و حل این مسائل حیاتی بپردازد.

پیشرفت شطرنج همان است که "جین" [همسر نگارنده] در جلسه امروز صبح ما در مورد بررسی استراتژی در وبلاگ «خانه شطرنج اورلاندو» بیان کرد:

بیشتر بازیکنان شطرنج تصویر روشنی از جایگاه شطرنجی خود ندارند. آن ها نقاط قوت و ضعف خاص خود را نمی دانند و اگر در این مورد از آن ها سوال بپرسید، اغلب نظرات بسیار مبهمی دارند و از مسئله ای به مسئله ای دیگر می پرند. اولین و مهم ترین وظیفه یک مربی بریدن زواید و تمرکز بر روی مسائل مهمی است که نیاز به بهبود دارند. بدین منظور در شروع کار با یک دانش آموز جدید، همیشه 30-25 تا از بازی های اخیر وی را بررسی می کنیم.
 

2) نداشتن توضیحی برای حیاتی ترین چالش های استراتژیک

مشابه شماره 1، اگر مدیران اجرایی کسب و کار نتوانند به وضوح بگویند مهم ترین چالش استراتژیک پیش روی شرکت توضیح چیست این علامت هشدار دهنده بزرگی است. شرکت برای صعود به قله موفقیت از چه موانعی باید عبود کند؟

چالش اصلی همیشه هم آن قدر که ممکن است ساده به نظر برسد، ساده نیست:

فیلم «مانیبال» [Moneyball] را با بازی "برد پیت" به عنوان مدیر کل "بیلی بین" به یاد می آورید؟ (من را بابت ارجاعات مکرر ورزشی در این وبلاگ ببخشید. من علاوه بر یک «استاد بزرگ شطرنج» استاد «مدیریت ورزشی» نیز هستم)

در یک صحنه ی شاخص فیلم ، جایی که "بیلی" در مورد مسائل و چالش های تیم با مشاوران بحث می کند: مشاوران دایماً بحث جایگزینی سه بازیکن کلیدی را مطرح می کنند که تیم را ترک کرده اند. اما بیلی به صراحت توضیح می دهد که چگونه او چالش عمیق تر را می بیند - و نیاز به اتخاذ یک رویکرد متفاوت با استفاده از آمار جهت شناسایی بازیکنان ارزان و کم ارزش گذاری شده را بیان می کند:

"اول تیم های ثروتمند، دوم تیم های فقیر و بدبخت، بعد آشغال ها و بعد هم تیم ما! این یک بازی ناعادلانه است و حتی اگر ما در داخل اینجا مانند یانکی ها (قهرمان لیگ) بازی کنیم، بیرون از اینجا به یانکی ها می بازیم!"

به طور مشابه در شطرنج: مطمئن شوید که شما و مربی تان برای پیشرفت پایدار، قله موفقیت واقعی رابرای صعود تشخیص دهید و نه فقط چند تپه جدا افتاده در اینجا و آنجا. با وجودی که شما نیاز به بالا رفتن ازچند تپه کم ارتفاع  درمسیر راه دارید، شناسایی و صعود به کوه اصلی است که موفقیت واقعی را به ارمغان می آورد. به عنوان مثال، اتخاذ و یا ترمیم یک خط خاص شروع بازی ممکن است فقط یک تپه باشد. در مقابل، کوه واقعی ممکن است نیازی باشد به ترمیم اساسی کل رپرتوار شروع بازی شما تا شما را به رقابت در سطوح بالاتر قادر سازد. همان طور که من در جای دیگر بحث کرده ام، بسیاری از بازیکنان شطرنج در یک سطح متوقف می شوند به دلیل اینکه رپرتوار (دایره دانش) شروع بازی آن ها برای رسیدن به سطح بعدی مناسب نیست. برای پیشرفت آن ها اساسا باید رپرتوار شروع بازی خود را تغییر دهند.
 

 

3) اجتناب از انتخاب های دشوار

همان گونه که پروفسور "روملت" اشاره می کند، نشانه بدی است اگر مدیران اجرایی نخواهند به انتخاب های سخت تن بدهند. استراتژی همان اندازه که نیاز به انجام دادن چیزهایی است، نیاز به انجام ندادن چیزهای دیگری است. ممکن است که شما بازی "آلخین"، "تال" یا "ناکامورا" دوست داشته باشید و بخواهید به مانند آن ها بازی کنید - اما اگر تجزیه و تحلیل بازی شما نشان بدهد که سبک طبیعی شما بیشتر شبیه "پتروسیان"، "کارپف" یا "کارلسن" است آن گاه بهتر است به انتخاب سخت تن بدهید و از بازی به سبک آن هایی که سابق بر این می کردید خودداری کنید (و یا برعکس).

این که شطرنج را انتخاب کنید انتخاب دشواری است. چون هنگامی که وارد شدید در جای خوبی هستید، و هرگز نمی توانید خارج شوید!
 

بهنام تُرکان (تورنتو - کانادا)
فوق لیسانس مهندسی سازه از مونترآل، از شطرنج بازان ایرانی ساکن کانادا