جهان در انتظار تماشای قربانی پیاده

جهان در انتظار تماشای «قربانی پیاده» / "مسعود شرافتی"

جهان در انتظار تماشای «قربانی پیاده» 
برگردان از "مسعود شرافتی"

"این بازی ... این یک لانه ی خرگوش است ..."

این ها عبارات ابتدایی فیلم جدید شطرنجی «قربانی پیاده» [Pawn Sacrifice] است که [پس از مدت ها انتظار] از هجدهم سپتامبر در سینماهای آمریکا اکران خواهد شد.

این فیلم با نقش آفرینی "توبی مگوایر" [مرد عنکبوتی!] در نقش "بابی فیشر" و "لیو شریبر" [برادر گرگینه لوگان در فیلم مردان ایکس] در نقش "بوریس اسپاسکی"، به فراز و نشیب های پشت پرده ی رویارویی معروف قهرمانی شطرنج جهان 1972 در ایسلند می پردازد.

سیر تکامل فیلم طولانی بوده است. در سال 2009 فیلمنامه قربانی پیاده "استیون نایت" در لیست بهترین نمایشنامه سینمایی هالیوود قرار گرفت. در سال 2010 "دیوید فینچر" به عنوان کارگردان معرفی شد اما در سال 2013 فیلم برداری با کارگردانی "ادوارد زویک" [Edward Zwick] آغاز شد. در سال 2014 برای اولین بار در «فستیوال فیلم تورنتو» به نمایش درآمد و بالاخره اکنون اولین اکران خود را در سپتامبر 2015 به دست آورده است.

هرچند فیلم صحنه های آشنایی را برای بیننده تداعی می کند - همانند صحنه هایی که در فیلم «بابی فیشر در برابر جهان» اثر "لیز گاربس" دیده شد - اما شاید بر خلاف انتظار دوست داران شطرنج بیشتر نگاه فیلم (فلش بک) بازگشت به عقب زندگی نامه با استعدادترین و فعال ترین چهره تاریخ شطرنج است.

چیزی که داستان فیشر را جذاب تر می کند هماهنگی آن با فضای جنگ سرد آن دوران و قرار گرفتن بچه فقیری از بروکلین در برابر تمام امپراطوری شوروی سابق است.

"توبی مگوایر" [Toby Maguire] که با نقش آفرینی در فیلم های سه گانه مرد عنکبوتی (2007 -2002) به شهرت رسیده است نقش اواخر نوجوانی به بعد فیشر را بر عهده گرفت.

 

کارگردان فیلم توضیح می دهد که چرا "توبی مگوایر" را برای ایفای این نقش انتخاب کرده است:

او هوش و تمرکز لازم را دارد. او یک محقق متعصب است که نقش آفرینی را به خوبی می داند و تمام چیزهایی که فیشر می گفت و مردمی که او را می شناختند. بنابراین وقتی یک بازیگر بزرگ می تواند چیزی را باطنی کند. حتی چیزی ناگفتنی را. و مهم نباشد که آن ها چقدر قابل شناسایی هستند پس از پنج یا ده دقیقه از آغاز آن شما داستانی را تماشا می کنید که درباره ی فرد دیگری است. شما این شخصیت را می بینید نه آن ستاره ی مشهور سینما را ...

"لیو شریبر" نیز بیشترین تحسین را دریافت کرد. «قربانی پیاده» حقیقتاً هنگامی جان گرفت که "لیو شریبر" [Liev Schreiber] در نقش اسپاسکی به عنوان بهترین شطرنج باز جهان وارد صحنه می شود. او با حداقل دیالوگ - که اکثراً نیز روسی است - این باور را در شما ایجاد می کند که حداقل در چند لحظه احساس کنید تمام دنیا در تب شطرنج گرفتار شده است.

«دیلی تلگراف» درباره ی این فیلم می نویسد. اصولاً فیلم "زویک" صحنه را برای یک نمایش عالی عقلانی آماده می سازد و سپس محتویاتش را پنهان می کند. او قلعه می رود و مهره هایش را هدر می دهد تا به یک مساوی پوچ برسد.

این فیلم بی شک برای طرفداران شطرنج یک رویداد است. همه ی ما با داستان آن آشنا هستیم. اما گویی برای آشکار شدن (گره ای از) داستان نیاز به تماشای آن داریم. همان طور که در فیلم صدایی ندا می دهد: "بابی نمی خراشد ... او منفجر می کند!"  

یا آخرین کلماتی که از زبان خود بابی می شنویم: "مردم فکر می کنند همیشه حق انتخاب دارند اما در نهایت جایی برای رفتن وجود ندارد.
ا

مسعود شرافتی (گیلان - ایران)
کارشناس ارشد زبان انگلیسی، شطرنج باز، مربی و داور فدراسیون بین المللی شطرنج