مقاله ای از دکتر دوستکام : اسمیسلوف - صفوت!

«به مناسبت درگذشت هفتمین قهرمان تاریخ شطرنج جهان واسیلی اسمیسلوف»

مطلب زير نوشته شطرنجباز فرهیخته کشورمان جناب استاد فيده دکتر مهدی دوستکام در سال 1385 است. با سپاس ویژه از این استاد گرامی، شما را دعوت به خواندن این مقاله جذاب و خواندنی می نمائیم.


استاد فیده دکتر مهدی دوستکام

اسمیسلوف – صفوت

شايد فکر کنيد می خواهم بازی دو استاد فوق را برای شما تفسير کنم. خير!

زيرا آنها هرگز با يکديگر بر سر ميز مسابقه ننشسته اند. می خواهم سرنوشت اين دو اسطوره شطرنج را که از بسياری جهات به ويژه عشق به شطرنج، فرهنگ والا و روابط اجتماعی مطلوب به يکديگر شباهت دارند با هم مقايسه نمايم.

هفتمین قهرمان تاریخ شطرنج جهان واسیلی اسمیسلوف

در جشنواره شطرنج ايرفلوت در مسکو واسيلی اسميسلوف 83 ساله، قهرمان اسبق جهان و تئوريسين برجسته آخر بازی به مراسم دعوت شده بود و برخی بازيها را تفسير مي نمود. چهره متبسم و دوست داشتنی ايشان مرا ياد استاد صفوت انداخت.

 اسمیسلوف 3 روز پس از هشتاد و نهمین سالگرد تولدش در 27 مارس 2010 دیده از جهان فرو بست

قهرمان دوستداشتنی شطرنج جهان در کنار همسرش

شطرنج بازان و شطرنج دوستان از مليتهای مختلف او را احاطه کرده با او عکس مي گرفتند و يا امضاء او را روی کتابها و مجلات می طلبيدند. من نيز از فرصت استفاده کرده باب گفتگو با ايشان را گشوده و امضاء نامبرده را روی يک مجله شطرنج گرفتم. همسر کهن سال ايشان که در کنارش نشسته بود گفت دقيقاً محل امضاء را به اسميسلوف نشان دهيد.

استاد بزرگ اسمیسلوف در المپیاد هلسینکی 1952  [مشاهده تصاویر بیشتر اینجا] ن

استاد اسمیسلوف که از اساتید آواز نیز به شمار می رفت اواخر عمر از مشکلات قلبی رنج می برد

سپس با ايشان در مورد شطرنج ايران صحبت کردم. اسميسلوف اظهار داشت هم شطرنج و هم فرهنگ کهن ايران را می شناسد و بازی شطرنج بازان ايران را در گذشته دور ديده است. (احتمالاً اين بازيها مربوط به دوره جوانی استاد صفوت و ديگران باشد). به ايشان گفتم اخيراً تحقيقات تاريخی صورت گرفته و کتابی در ايران چاپ شده که موطن اوليه شطرنج را نه هندوستان بلکه ايران مي داند. اسميسلوف بسيار کنجکاو گرديد و توضيحات بيشتری خواست. من هم در حد توان و اطلاعاتی که داشتم برای ايشان توضيح دادم. دست مرا فشرد و گفت احترام مرا به همه ايرانيان اعلام کنيد.

هفتمین قهرمان جهان در کنار سیزدهمین قهرمان و اسطوره شطرنج دنیا گری کاسپاروف

!!دیدار دوستانه واسیلی بزرگ با گربه اش

جالب توجه است که اسميسلوف 83 ساله هنوز کاملاً سرحال است و حدود 40 دقيقه سر پا ايستاده و با دوستداران خود صحبت مي کرد. [نوشته شده در سال 1385 هجری شمسی]

چرا استاد صفوت 70 ساله چندين سال در بستر بيماری در خانه سالمندان و ... به سر برد و پس از تحمل رنج بسيار جان سپرد ؟

چرا چنين بايد باشد ...

استاد یوسف صفوت نخستین استاد ملی تاریخ شطرنج ایران
مشاهده اطلاعات بیشتر اینجا

به نظر مي رسد تفاوت در اين است که فدراسيون شطرنج روسيه به عنوان سمبلی به ياد ماندنی هميشه و به هر بهانه از اسميسلوف استفاده کرده است در صورتيکه از استاد صفوت در سالهای پس از انقلاب اسلامی آنچنان که شايد و بايد استفاده نگرديده است. فدراسيون شطرنج می توانست در سفرهای خارجی از استاد (با توجه به تسلط ايشان به زبانهای خارجی) استفاده کند. حتی لازم نبود استاد بازيهای خود را برای جوانان ما تفسير کند، خاطرات او در المپيادها و ديگر مسابقات شطرنج خود گنجينه گرانبهايی بود.

افسوس استاد در سالهای اخير عشق خود (شطرنج) را از دست داد و در بستر بيماری و فراموشی افتاد.

آخرين بار (در پاييز 80) به اتفاق دکتر نوابی و دوستان ديگر برای ديدار ايشان به خانه سالمندان نيکان رفتيم. استاد در حالت نيمه بيهوشی به سر می برد. لبخند فيلسوفانه ای به لب داشت، ما را نشناخت.

استاد صفوت در کنار استاد خشایار مصطفوی کاشانی هم تیمی اش در اولین تیم ملی تاریخ شطرنج ایران

تلاش اينجانب و همراهان برای ايجاد ارتباط روحی با ايشان بی فايده بود. بی اختيار به ياد اشعار زير از دوستکام (پدرم) افتادم که بر وزن شعری معروف از عارف قزوينی سروده شده است :

هر آنکس در جهان فهميد و دانست            دلش خونين تر و قدش کمان تر 
بود نادان قرين عزت و ناز                         خدای فضل اندوهش کلان تر
بنالد دوستکام از درد و سازد                   به سيلی چهره خود ارغوان تر