بسمه تعالی
آیا اخلاق مرده است؟
به قلم دکتر منوچهر جفرهتاریخ: 1/4/89
ساعت 16.00 روز شنبه مورخ 29/3/89 ، مجمع عمومی فدراسیون شطرنج برگزار و آقای جعفر کامبوزیا که از دی ماه سال قبل و با تصدی سرپرستی فدراسیون زمینه های مناسبی را برای انتخابات فراهم کرده بود در عرصه ای بی رقیب و با 42 رأی از 42 رأی به عنوان رئیس فدراسیون شطرنج انتخاب شد.
هر چند همسویی رؤسای فدراسیونها با سازمان تربیت بدنی امری بدیهی و کاملاً ضروری بوده و در نتیجه انتخاب فرد مورد نظر مسئولین سازمان تربیت بدنی ، یقیناً مفید تر از انتخاب افراد دیگر است، با اینحال بهتر و اصلح است که برای تحقق این امر یکی از 2 گزینه انتخاب شود. اول آنکه انتخاب رؤسای فدراسیونها انتصابی شود. دوم اینکه چنانچه اصرار بر انتخاب است نه انتصاب ، لااقل ظاهر امر حفظ شود. زیرا انتخاب فرد یا افرادی (هرچند صالح و شایسته ) در موقعیتی مبهم و مشکوک به دلیل ایجاد تردید در بین اعضاء فدراسیون موجب بدبینی ناشی از فقدان مشروعیت شخص اول آن ورزش که می بایست الگو باشد می شود.
هدف از این مقال اعتراض نیست زیرا نه سودمند است و نه نتیجه ای دارد. بلکه مقصود آنستکه با مرور ماجرا سعی شود گامی در جهت اصلاح امور برای موارد آتی برداشته شود.
بر همین اساس ، به رخدادی که حاصل آن انتخاب آقای کامبوزیا شد اشاره می شود:
در آذر ماه سال قبل و به دنبال اطلاعیه فدراسیون شطرنج تعداد حداقل یازده نفر از جمله آقای جعفر کامبوزیا با ارائه مدارک و تکمیل فرم درخواست برای تصدی ریاست فدراسیون ثبت نام نمودند ولی بجای برگزاری مجمع جهت انتخاب رئیس فدراسیون، در دی ماه از سوی سازمان تربیت بدنی طی حکمی سرپرستی فدراسیون شطرنج به کامبوزیا واگذار گردید و در نتیجه برگزاری انتخابات به عقب افتاد. متعاقب آن در تاریخ 25/2/89 آگهی دوم برای برگزاری انتخابات در نهایت سکوت بنحوی صادر شد که اکثر قریب به اتفاق شطرنجبازان از جمله کاندیداها متوجه آن نشدند، ضمن آنکه در هر صورت منتظر تماس تلفنی برای حضور در جلسه مجمع فدراسیون بودند. ولی در کمال ناباوری اعلام شد که تنها 2 نفر یعنی آقای کامبوزیا و فرد ناآشنای دیگری کاندید شده اند. به عبارت دیگر خیلی راحت و ساده و با این برهان که می بایست داوطلبین ثبت نام شده مجدداً ثبت نام می کردند، آنها از جمله نگارنده را حذف نمودند. در حالیکه اولاً هیچ دلیل منطقی برای ثبت نام مجدد وجود نداشته و ندارد. ثانیاً به فرض نیاز به ارائه مجدد مدارک و تکمیل فرم ثبت نام، اگر سوء نیتی در کار نبود، این امکان وجود داشت که با تماس تلفنی مراتب به 9 نفر کاندیدای حذف شده نیز اطلاع داده می شد و عجیب تر آنکه معاون محترم امور ورزشی سازمان تربیت بدنی پس از اعتراض کتبی نگارنده این سطور ، به جای دستور بررسی مستقل، به نظر فدراسیون که با تشبث جستن به آئین نامه داخلی درصدد توجیه عمل خود بودند اکتفا نموده است. در حالیکه وظیفه مدیریت سطوح فوقانی یک سازمان ایجاب می نماید که چنانچه فرضاً زیر مجموعه در اثر سهوو یا عمد دچار اشتباه و خطایی شدند در صدد جبران آن باشد نه با صحه گذاشتن بر ادعای شخص خلافکار در صدد رفع و رجوع مشکل برآید.
هر چند همانطور که در پاسخ یکی از رؤسای هیأت های شطرنج که پرسید آیا عمل فدراسیون خلاف مقررات بوده است؟ متذکر شدم، ممکن است خلاف قانونی رخ نداده باشد ولی بایستی بپذیریم که سناریوی مذکور بر خلاف اخلاق تنظیم و اجراء شده است.
اما سخن آخر اینکه، می بایست در شطرنج هم به عنوان یک ورزش قواعد و ضوابط نوشته و نانوشته ورزش بر آن حاکم باشد. به سخن دیگر یکی از اصول پذیرفته شده در ورزش «رعایت اخلاق » است . پس نمی توان خود را ورزشکار - آن هم نفر اول - دانست ولی این اصل را نادیده گرفت . حتی اگر از قبل انتخاب خود را به اتفاق آراء محرز بدانیم دلیل نمی شود که با نادیده گرفتن حقوق سایرین، از اخلاق دور شویم. ساده تر آنکه یک ورزشکار بایستی در همه حال دارای منش پهلوانی باشد، چه روی تشک کشتی یا پشت میز.
منوچهر جُفره
مدرس دانشگاهاین مطلب در خبرگزاری ایپنا منتشر شده بود