کاربرد شطرنج در مسایل نظامی

ارتباط شطرنج با ساير علوم، از دير باز مورد توجه انديشمندان و متفكرين رشته شطرنج بوده و در اين مقاله، به ارتباط شطرنج با مسائل نظامي پرداخته شده است.

در ترجمه مقاله تلاش شد تا ضمن رعايت اصل امانت داري، اطلاعات تكميلي در برخي موارد اضافه شود.

از كليه صاحب نظران و نويسندگان گرامي انتظار دارد تا با ارائه نقطه نظرات، كاستي هاي متن را بيان نمايند.

همچنين معرفي آثار و مقالات علمي در خصوص ارتباط شطرنج با ساير حوزه هاي علم، به اينجانب مزيد امتنان است.

محمد ابراهیم زاده - 11 بهمن 1390             
Ebrahimzadeh_mn@yahoo.com             

          

با ارسال ايميل، ترجمه اين مقاله را به نويسندگان [پروفسور گئورگي كنده و دكتر گئورگي سرس] اطلاع دادم. پاسخي كه دريافت كردم تاييدی دوباره بود بر این كه دانشمندان، بخشنده ترين انسان ها هستند.

Monday, January 9, 2012 3:42 AM ,Dear Mr. Ebrahimzadeh Thanks for your email, it is a pleasure for dr. Seres and me to give permission for use of our article. If you translate and publish our article at a website we would be happy to know the exact data to be proud of using our work in Iran. We also would be pleased if you could share with us your experience in teaching chess. We wish you much success! Yours sincerely: Dr. György Kende, colonel retired, professor Doctor of the Hungarian Academy of Science Miklós Zrínyi National Defense University Deputy Director of the PhD School in Military Technology

ا
ا
ا

کاربرد شطرنج در مسائل نظامی
ترجمه و تدوين: محمد ابراهيم زاده
همكاران: شبنم شهرام و  سینا غیاثیان

ارتباط بین شطرنج و مدیریت دانش، شطرنج و استراتژی های نظامی، شطرنج و افزایش مهارت ها، شطرنج و بهبود قدرت تصمیم گیری، شطرنج و ارتقاء شخصیت مسائل جدیدی نیستند. در سال 2004 دانشمندان سوئدی و استرالیایی با استفاده از فناوری اطلاعات و علوم ریاضی نتایجی در زمینه ی ارتباط بین شطرنج و جنگاوری بدست آوردند. از سپتامبر سال 2007 موضوع جدیدی برای تحقیق از سوی دانشگاه ملی دفاع Zrinyi Miklos مطرح شد: "مطالعه ی شطرنج و زمینه ی فناوری اطلاعات در آن برای یافتن کاربرد آن در مسائل نظامی، توسعه ی سلاح ها، بهبود تصمیم گیری و آموزش مسائل نظامی".

از آن جایی که این زمینه ی فناوری اطلاعات در شطرنج بسیار قدرتمند است، تاثیر شطرنج در یافتن راهکارهای بهینه برای تصمیم گیری، آموزش موثر و ارتقای توانایی ها بسیار حائز اهمیت می باشد. این مقاله با ارائه ی نتایج جدید به چگونگی بهبود قدرت تصمیم گیری در مسائل نظامی از طریق شطرنج می پردازد.

یکی از فرماندهان نظامی مجارستانی که در دانشگاه Miklos Zrinyi تدریس می کند می گوید: تنها، شانس است که موثر می باشد. کاپابلانکا، قهرمان شطرنج جهان (1927-1921) می گوید: "یک بازیکن خوب همیشه خوش شانس است". یک فرمانده نظامی جنگ را هدایت می کند و یک قهرمان شطرنج مهره های شطرنج را. با توجه به وجود مفاهیم مشترکی چون تاکتیک و استراتژی، گسترش، حمله، حمله متقابل و ... آیا می توان شباهت هایی را بین این دو مقوله یافت؟

نام بازی شطرنج در زبان سانسکریت، Chaturanga بوده است که Chatur به معنی چهار و Anga به معنی قسمت می باشد و به چهار قدرت نظامی هندی ها [پیاده نظام، سواره نظام، ارابه های جنگی و فیل ها]  در زمانی که اسکندر پادشاه هند را شکست داد، اشاره دارد.

هنگامی که “جینگی چان” نتوانست در مدت 30 روز یک شهر را به تصرف خود در بیاورد به استراتژیست هایش گفت که خوب فکر کنند. آن ها هم یک میز مخصوص و قطعاتی از چوب برای نشان دادن نیروهای خود و دشمن ساختند و روی آن برای استراتژی هایشان برنامه ریزی کردند.

شطرنج در واقع مدلی احتمالی برای جنگ است. قدرت هر مهره ای به مکان آن نیز بستگی دارد. به عنوان مثال اسب در یک موقعیت بسیار قدرتمند و خطرناک است در حالی که ممکن است در موقعیت دیگر کاملا ضعیف باشد و یا یک پیاده می تواند با رساندن خود به یک مکان ارزش و قدرت خود را ارتقا دهد.

امروزه در محیط اقتصادی مواردی پیش می آید که دانش اقتصادی بی فایده می گردد و برای ایجاد مزیتهای رقابتی و ارزش افزوده اینکه چگونه بتوانیم مهارت های دانشی خود را افزایش داده و در عمل آنها را به کار ببندیم اهمیت پیدا می کند. این واقعیت بر اهمیت ابزارهای مدیریت دانش تاکید می نماید.

به نظر می رسد که مجموعه بازی های شطرنج، قدیمی ترین پایه دانش دیجیتال در جهان باشد. بزرگترین پایه دانش جهان، پایگاهای داده مبتنی بر شطرنج هستند که بیش از 3 میلیون بازی شطرنج را شامل می شوند. نخستین بازی در این پایگاه دانش، بازی Lopez de Segura و Ruy و Leonardo و Giovvani de Cut در سال 1560می باشد. [مترجم: امروزه بانك هاي اطلاعاتي بازي هاي شطرنج بيش از پنج میليون بازي را در بر مي گيرند و اولین بازی این بانک های اطلاعاتی بین فرانسیسکو دکستلوی و نارسیسکو وینولس مي باشد كه در سال ١٤٧٦ در والنسيای اسپانیا انجام شده است]

آیا این ارتباطی که از قدیم میان شطرنج و هدایت جنگ وجود داشته پیامی برای ما دارد؟ تحقیق کردن در این زمینه بسیار مفید است برای اینکه ببینیم آیا می توان میان فناوری اطلاعات و مدیریت دانش و تئوری شطرنج اتصالی برقرار کرد و از آن ها برای تحقیقات مربوط به مسائل نظامی استفاده نمود؟ آیا نتایج محکم علمی در مورد تاثیر آموزش شطرنج به افسران در افزایش مهارت های آنها، وجود دارد؟ در این مقاله نتایج تحقیقات انجام گرفته در این زمینه با هم ادغام شده است.

ا
مهارت های استادان شطرنج و مهارت های نظامی

تحقیقاتی که در حدود سال 1920 انجام گرفت مشخص نمود که استادان شطرنج،  16مهارت را در حد بالایی دارا می باشند:

1.       شرایط سلامتی مناسب و توانایی حفظ قدرت فیزیکی
2.       اعصاب قوی
3.       توانایی کنترل خود
4.       توانایی توزیع توجه به فاکتورهای مختلف
5.       توانایی دریافت روابط به صورت پویا
6.       قدرت چرخش سمت و سوی فکری و ذهنی
7.       درجه بالایی از توسعه عقلانی
8.       توانایی فکر کردن به صورت واقعی
9.       توانایی فکر کردن متمرکز
10.    حافظه قوی برای مسائل مربوط به شطرنج
11.    قدرت تفکر و تصور به طور همزمان
12.    توانایی ترکیب کردن
13.    یک هدف منظم و با قاعده داشتن
14.    هوش فعال
15.    احساسات منظم و با قاعده
16.    اعتماد به نفس

اکثر مهارت های بالا برای افراد نظامی نیز لازم است. این شباهت یکی از انگیزه هایی است که محققان را ترغیب می نماید تا به بهبود مهارت های نظامی از طریق شطرنج بپردازند.ا

ا
قیاس نظامی
آثار مولفین شطرنج

یکی از آثار اولیه در زمینه شطرنج کتابی با عنوان "تاکتیک هایی روی 64 خانه" بود که در سال 1972 توسط Andras Ozsvath  که مربی و استاد شطرنج بود ،تالیف شد. نویسنده این کتاب بازيكني با توان تاكتيكي و تركيب زني بالا بود به همین دلیل نگرش او که با در نظر گرفتن مسائل نظامی هم بود، در وهله اول بسیار قابل درک مي نمود. فصل هایی از کتاب او که در ادامه آمده است به بیان تشابهات تاکتیک های شطرنج و مسائل نظامی پرداخته است:

علم تاکتیک (صفحه 23)، محدودیت های حرکات قوای نظامی (صفحه 48)، شروع و حمله (صفحه 72)، به هم خوردن توازن قوا (صفحه 109)، دفاع فعال (صفحه 185)، قواعد و ارتباطات در جنگ (صفحه 217)، هماهنگي واحدهای رزمی (صفحه 288)، برنامه ریزی و اجرای عملیات رزمی (صفحه 315).

یکی دیگر از نویسندگان مجاری در یکی از مجلات شطرنج مجارستان با عنوان "دنیای شطرنج"، مقاله جالبی را درباره دکترین جنگ "زيگبرت تاراش" که یکی از استاد بزرگ های شطرنج آلمان است، تالیف کرده بود.

در سال 1903، تاراش مقاله ای را در یکی از مجلات آلمان درباره قرار دادن شطرنج به عنوان یک موضوع درسی مناسب برای مدارس، چاپ کرده بود. وی در این مقاله گفته بود که وقایع بسیاری از جنگ های بزرگ تاریخ در شطرنج تکرار می شود زیرا هر فعالیتی که در جنگ ممکن است می تواند در یک بازی شطرنج هم اتفاق بیفتد. حمله به حریف از جناح مخالف، ایزوله کردن، حمله متمرکز و اقدامات انحرافی در امتداد پوزيسيون خودي، همه در میدان جنگ نیز اتفاق میافتند. با این قیاس می توان آنچه را که در جنگ ها اتفاق افتاده با یک بازی شطرنج مدل کرد تا با تحلیل آن بتوان عواملی را که موجب شکست شده شناسایی نمود و برای آینده نیز برنامه ریزی کرد. تاراش این عقایدش را از طریق یک بازی مشهور شطرنج ارائه نمود.

زيگبرت تاراش – هنريك تيچمان
اوستند 1905

29- Nb5!

بعضی جزئیات تحلیل این بازی عبارتند از: تجهیزات قوا تمام شده است، سوار ها به سمت خطوط مرزی رفته اند (در زبان شطرنج یعنی مرحله شروع بازي و گسترش تكميل شده است-مترجم)، عملیات نظامی با پیشرفت خوبی در سمت چپ (جناح وزير) آغاز شده است فرمانده دستور می دهد : سواره نظام ها به جلو! (در زبان شطرنج: بازیکن سفید با حرکت اسبش، پوزیسیون بازیکن سیاه را تغییر می دهد) و به همین ترتیب ...

همچنین یک فرد مجارستانی دیگر با نام (Janos Harsanyi / 1920-2000) به دلیل اثرش در زمینه تحلیل تعادلی در تئوری بازی های غیر تعاملی توانست جایزه نوبل را به خود اختصاص دهد.

برای مشاهده ادامه مقاله، اینجا کلیک کنید