نقطه عطف در تاريخ شطرنج

    
برگردان از مهندس فرشاد فرخ

نقطه عطف در تاریخ شطرنج
 پروفسور كريستيان هسه (Chessbase)
 

در نهايت شطرنج تنها شطرنج است. نه بهترين و نه بدترين چيز در جهان
اما چيزي شبيه به آن وجود ندارد. (دبلیو. سی. فیلدز)

"بابی فيشر" باخت در دور اول مسابقه با "بوریس اسپاسكي" در سال 1972 را ناشي از حضور دوربين هاي فيلم برداري در سالن مسابقه مي دانست.

از این رو فیشر بعد از دیدار اول از برگزارکننده یعنی مقامات فدراسيون شطرنج ايسلند درخواست نمود كه به او امكان كنترل فيلم برداري در سالن داده شود. آنها اين درخواست را رد كردند. در واقع، به لحاظ قانوني دست آن ها بسته بود چرا كه حق پخش مسابقه به تاجر آمريكايي چستر فاكس فروخته شده بود.

مذاكرات سنگيني بين وكلاي فيشر، فدراسيون شطرنج ايسلند و چستر فاكس در پشت صحنه بدون كسب نتيجه در جريان بود ...

بر طبق جدول مسابقه بازي دوم در ساعت 5 روز پنج شنبه 13 جولاي با حركت فيشر به عنوان سفيد شروع مي شد. داور مسابقه استاد بزرگ لوتار اشميت ساعت سفيد را در همين زمان به كار انداخت. اسپاسكي چند دقيقه اي زودتر از ساعت 5 پشت ميز نشسته بود.

ليكن، فيشر هنوز در اتاق هتلش بود. او يك ساعت فرصت داشت تا در سالن حاضر شده و اولين حركتش را انجام دهد در غير اين صورت او بازنده محسوب مي شد. در تلاش براي اجابت درخواست فيشر، برگزار كنندگان مسابقه سعي كردند دوربين ها را در وضعيتي قرار دهند تا ديده نشود. دوربين ها در برج هاي سياهي پنهان شده و تنها سوراخ ده سانتيمتري براي لنز هاي آن ها در نظر گرفته شد. اين لنزها از ميز مسابقه قابل رويت نبود و صدايي نيز از دوربين ها شنيده نمي شد. قبل از مسابقه داور "لوتار اشميت" وضعيت را بررسي و از آن اظهار رضايت نمود. او به مسئول برگزاري مسابقه "گودمار تورارينسون" گفت : اگر فيشر اعتراض كند با او برخورد قانوني مي نمايم.

ده دقيقه قبل از شروع مسابقه "تورارينسون" به يكي از وكلاي فيشر گفت كه سرداور از وضعيت استقرار دوربين ها راضي است. فيشر از نظر داور در اتاقش در هتل مطلع شد.  فيشر با عصبانيت فرياد زد كه در سالن مسابقه حاضر نمي شود. يكي از سخنگويان فيشر "فرد كرامر"، نزد "اشميت" رفت و از او خواست شروع بازي را به تاخير بياندازد تا مشكل دوربين ها حل شود. اشميت اين درخواست را رد نمود و گفت كه قوانين چنين اجازه اي را به او نمي دهد.

راس ساعت 5 ساعت فيشر به كار انداخته شد. با نيامدن فيشر به سالن هر لحظه بر تنش در بين مقامات برگزاري مسابقه افزوده مي شد. در ساعت 5 و 10 دقيقه "تورارينسون" به هتل محل اقامت فيشر تلفن نمود و با "ويليام لومباردي" (دستیار فیشر) صحبت کرد. "تورارينسون" خواست كه فيشر به سالن بيايد و ضمن اعتراض بازي نمايد. در ساعت 5 و 15 دقيقه يكي از وكلاي فيشر درخواست نمود كه ساعت متوقف گردد تا وقت براي مذاكره بيشتر در اين مورد به وجود آيد. "اشميت" اين درخواست را رد نمود و اعلام نمود: اگر فيشر نيايد باخت او را اعلام مي نمايم.

در ساعت 5 و 20 دقيقه "تورارينسون" با "چستر فاكس" و وكلايش مشورت كرد. آنها بر تصميم خود پا برجا بودند. معهذا، "تورارينسون" كاملا آگاه بود كه اگر فيشر در دور دوم بازنده محسوب شود ممكن است اين به معناي پايان مسابقه باشد. او به فاكس گفت: ما كمترين تزلزلي نبايد نشان دهيم. تنها شانس ما اين است كه فيشر متقاعد شود كه ما قيد مسابقه را مي زنيم اما تسليم نمي شويم. اما بين خودمان، بايد بفهميم كه اگر فيشر تا اين حد ديوانه است كه كوتاه نمي آيد ما بايد كوتاه بياييم.

در ساعت 5 و 30 دقيقه "ديويس" وكيل ديگر فيشر سراسيمه از نيويورك به "اشتين" زنگ زد و درخواست کمک نمود: ديك تو بايد كمك كني ...!  فيشر الان آتشفشان غير قابل مهاري است كه براي خنك نمودنش فرصت لازم است.  اگر براي اين بازي دوربين ها را عقب بكشيد من دعاگوي تو خواهم بود و الا همه چيز تمام است. او جريمه را نمي پذيرد. "اشتين" بدون راه حل ديگري برگشت و فورا موافقت نمود و "تورارينسون" را متقاعد كرد كه فيشر في الواقع آماده اين است كه همه چيز را به خاطر دوربين ها خراب كند.

حالا ساعت 5 و 35 دقيقه است. "تورارينسون" به "لومباردي" تلفني گفت كه دوربين ها از محل مسابقه خارج شده است.

"لومباردي" (دستیار فیشر) به فيشر اطلاع داد. "بابي گفت: "مي آيم!!!". لومباردي" این را به "تورارينسون" گفت. سرانجام مقامات و برگزار كنندگان مسابقه نفس راحتي كشيدند.

ساعت 5 و 39 دقيقه است. به نظر همه چيز مرتب مي آمد. فيشر 21 دقيقه وقت دارد. در تمام اين مدت كه جر و بحث در پشت صحنه در جريان بود پليس اسكورت خارج هتل منتظر فيشر بود و تمامي چراغ هاي راهنمايي مسير هتل به سالن برگزاري سبز بود. همچنين مسير هتل تا سالن "لاگاردرشال" كاملا از ترافيك خلوت شده بود و تنها چند دقيقه زمان نياز بود. اما حالا فيشر درخواست ديگري داشت!!!

ساعت او به نقطه صفر باز گردد!!! چشم هاي "تورارينسون" داشت از حدقه بيرون مي زد. تنها داور حق اين كار را داشت و "تورارينسون" فورا اين درخواست را با "اشميت" مطرح كرد. "اشميت" اين درخواست را رد كرد. او بعدها در مصاحبه اي گفت: اگر فيشر به سالن مي آمد مي توانستم كمكش كنم. اما او نيامد و اعتراضش ارزشي نداشت. نمي توانستم ساعت را به عقب بكشم.

"تورارينسون" با تلفن تصميم داور را به اطلاع "لومباردي" رساند. در همين زمان استاد بزرگ ايسلندي "فردريك اولافسون" به هتل محل اقامت فيشر فرستاده شد تا او را متقاعد نمايد. او فيشر را در اوج خشم يافته و به سرعت اتاق را ترك گفته بود.

در ساعت 5 و 47 دقيقه "اولافسون" به "اشميت" تلفن زد و گفت كه تنها او مي تواند با كسب موافقت "اسپاسكي" به برگشت دادن ساعت به نقطه شروع گره كار را بگشايد. اما "اشميت" از تصميمش كوتاه نيامد: "من نمي توانم ..." فيشر تنها 12 دقيقه وقت دارد. پيشنهاد مي كنم بيايد. موقعي كه "اولافسون" تصميم داور را به اطلاع فيشر رساند او تلفن را از ديوار كند!!!

راس ساعت 6 اشميت به سمت ميز بازي رفت و ساعت فيشر را متوقف نمود. با صدايي محزون، به حضار نااميد گفت: "خانم ها و آقايان، آقاي فيشر در سالن بازي حاضر نشد. بر طبق بند 5 قانونی موافقت نامه آمستردام، اگر بازيكني يك ساعت دير حاضر شود او بازنده محسوب مي گردد ".

به نظر مي رسيد كار از كار گذشته است ...

ادامه دارد


پیوند مرتبط:

هنوز نتوانسته ایم با این غم بزرگ کنار بیاییم