معرفی کتب دوره مقدماتی شطرنج برای کودکان

کتاب کار گام دوم اولين کتاب تصويری تمرين درباره مفاهيم پايه شطرنج است که به زبان فارسی در دسترس علاقه مندان قرار می گيرد.

اين کتاب ترجمه و برداشتی از دو کتاب Learning Chess Stepping Stones 1,2 است که با سری کتاب های Learning Chess Steps 1,2,3,4,5,6 تکمیل و تکامل می يابند. اين مجموعه از کتب تمرين رسماً به تأييد فدراسيون شطرنج آلمان رسيده و در کشورهای آلمان، اتريش، هلند، فرانسه، سوئيس و استراليا با موفقيت تدريس می شوند.

        

در بخش مات در يک حرکت با راهنمايی از کتاب Back to Basics: Fundamentals استفاده شده که نظم کلاس تدريجی تمرينات به صورت پلکانی حفظ گردد، تمريناتی هم از منابع مختلف به برخی دروس اضافه شده است.

با ورود به متن کتاب متوجه خواهید شد که این کتاب با کتاب های دیگر اختلاف دارد. از جملات طولانی در آن خبری نیست و برای مفاهیم شروع مفصلی وجود ندارد. عبارات بسیار ساده و کوتاه اند و از همه مهم تر در کنار تصویر مفاهیم در دیاگرام ها دنیای کودکانه آن تصاویر را می بینید. نمی توان کتاب را ورق زد و بی تفاوت از کنار تصاویر آن گذشت. بچه ها مایلند از نقاشی ها سر در بیاورند و بدانند که ماجرا بر سر چیست؟ این کنجکاوی دستمایه خوبی برای آموزش است، آن ها فعالانه وارد ماجرا می شوند و سریع و آسان یاد خواهند گرفت.

فرض بر اين است که نوآموزان هيچ چيز درباره شطرنج نمی دانند و بدون حضور مربيان حرفه ای و صفحه و مهره می خواهند مفاهيم شطرنج را بياموزند. دياگرام های هر درس مسئله نيستند. تمريناتی هستند که دستور کار آن ها مشخص است و تنها برای فهم کامل تر مطالب تهيه شده اند.

ترتيب، توجيه و تهيه دروس با جابجايی و تغييراتی در متون اصلی در خطی قرار دارند که پيوسته به هم و در ارتباط با يکديگر ديده شوند. ويژگی مهره ها يعنی حرکات و زدن آن ها در شکل های حمله و دفاع، محاسبه نيروها در تعويض و تفاوت مهره ها با شاه و مسائل کيش و مات نقاط متصل بهم و مربوطی دارند.

شيوه آموزش  کيش و مات در این کتاب يک نمونه دقيق قابل تعميم و تقليد به ساير مفاهيم و مقولات در شطرنج است که به ابتکار نگارنده تنظیم شده است.

اين روش را می توان به پنج مرحله از اعمال ساده که به صورت پله های پی در پی می آيند تفکيک نمود:

اول: با استفاده از نمودار و تصوير وضعيت مات تشريح می شد. اثر تصاوير همراه با نمودارها حافظه بصری شطرنج آموزان را فعال می کند و درس را آسان تر می آموزند.

دوم: نوآموزان وضعيت های مختلف و متنوع مات را تماشا می کنند تا آن که ايده کيش و مات در ذهن ها نقش بندد. ديدن مثال های مشخص بسيار با ارزش تر از هرگونه حرف و استدلال کلی است. هدف از مشاهده اين است که مفهوم کيش و مات را که به طور منظم تکرار می شود فهميده شود. مشاهده منجر به کشف می شود.

سوم: نوآموزان با اضافه نمودن يک مهره به وضعيت های گوناگون ايده کيش و مات را می آفرينند. در اين جا مبنا و دستگيره ای (مهره ای) در اختيار شطرنج آموزان است که نيروی آفرينش آنان را تحريک می کند.

چهارم: فراگيران با مهره ای مشخص در پوزيسيون - با راهنمايی - شاه را کيش و مات می کنند.

پنجم: فراگيران به تمرينات کيش و مات در يک حرکت بدون راهنمايی مشغول می شوند.

اين يک الگوريتم آموزشی است که جنبه ای از روند يادگيری را نشان می دهد. الگوريتم های تدريس مهم تر از موضوع تدريس اند.

 در اين کتاب چيزی که نوآموزان به آن احتياج دارند دو مداد سياه و قرمز است!

با مداد سياه حرکات مهره های سياه و با مداد قرمز حرکات مهره های سفيد به شکل فلش کشيده می شود.