دیر رسیدن بهتر از هرگز نرسیدن است...

دیر رسیدن بهتر از هرگز نرسیدن
سالروز تولد استاد بزرگ جانیس کلوانس

امروز سالروز تولد استاد بزرگ "جانیس کلوانس" [Janis Klovans] ملقب به "جان آهنی" است. وی قهرمان 9 دوره شطرنج کشور لتونی در سال های 1954, 1962, 1967, 1968, 1970, 1971, 1975, 1979 و 1986 بود. کلوانس تنها شطرنج باز تاریخ بود که سه بار فاتح مسابقات شطرنج قهرمانی پیشکسوتان جهان [1997, 1998 و 2001] شد.

او شطرنج را در سن 14 سالگی آموخت و پس از گذراندن تحصیلات عالیه در رشته اقتصاد در سن 25 سالگی استاد شطرنج شوروی شد. ضمن تدریس در مدرسه شطرنج ریگا در سن 35 سالگی با همسرش "آسترا" - قهرمان شش دوره شطرنج بانوان کشورش - ازدواج کرد که ثمره آن دو فرزند دختر بود.

کلوانس به موجب شغل حساسش - افسر عالی رتبه ارتش شوروی - به جز معدودی، اجازه حضور در مسابقات بین المللی برون مرزی را نداشت به همین دلیل تقریباً دیر و در سن 42 سالگی استاد بین المللی [International Master] شطرنج شد.

بیست سال بعد در سال 1997 برای نخستین بار قهرمان پیشکسوتان جهان شد و بدین ترتیب در سن 62 سالگی استاد بزرگ [Grand Master] شد و نامش را به عنوان مسن ترین فردی که به این عنوان شامخ دست یافته است در تاریخ شطرنج جهان جاودانه ساخت.

جانیس کلوانس که دستیار و دوست صمیمی "میخائیل تال" هشتمین قهرمان تاریخ جهان بود، همواره با یونیفورم نظامی در مسابقات شطرنج حضور می یافت.

وی سرانجام در پنجم اکتبر سال 2010، در سن 75 سالگی دار فانی را وداع گفت.

وی در طول عمر شطرنجی اش در برابر بسیاری از قهرمانان جهان و استادان بزرگ مطرحی همچون "میخائیل تال"، "آناتولی کارپف"، "مارک تایمانوف"، "واسیلی ایوانچوک"، "الکسی شیروف"، "آندری سوکولوف"، "سرگی تیویاکف"، "الکساندر خالیفمن" و ... به پیروزی رسید. وی همچنین در برابر بزرگان دیگری همچون "تیگران پتروسیان"و "گری کاسپاروف" به نتیجه تساوی دست یافت.

آخرین پیکار "جانیس کلوانس"، در سال پایانی عمرش (2010) و در مسابقات معتبر بین المللی پاردوبیتسه کشور جمهوری چک بود که وی در سن 75 سالگی، بدون قبول حتی یک باخت!!، به کار خود پایان داد. جالب این که کلوانس در آن رقابت ها، در برابر استاد بزرگ "التاج سفرلی" قهرمان وقت کشور جمهوری آذربایجان به پیروزی رسید. گزارش آچمز از آن دوره از مسابقات که با موفقیت استاد بزرگ قائم مقامی همراه بود را در اینجا مشاهده فرمایید.

همچنین در سال گذشته مسابقه ای به یادبود وی در زادگاهش برگزار شد که "الکسی شیروف" استاد بزرگ سرشناس شطرنج جهان، به عنوان قهرمانی آن دست یافت.

استاد بزرگ الکسی شیروف، نایب قهرمان سابق جهان - دوست و هموطن جانیس کلوانس

شیروف که مدت زیادی را در همسایگی کلوانس [در شهر ریگا] زندگی می کرد و با او ملاقات های زیاد شطرنجی و غیر شطرنجی داشت، درباره کلوانس چنین می گوید:

کلوانس همیشه سرحال، سختکوش و همچنین بسیار فروتن و مهربان بود. او به جز شطرنج در زندگی نیز انسانی فوق العاده بود. بیاد ندارم کسی کوچک ترین کدورتی از وی داشته باشد. افرادی که جانیس را می شناختند او را فردی دقیق، منطقی و بسیار درستکار چه در داخل و چه در خارج از دنیای شطرنج می دانستند.