مصاحبه آس پرس با استاد محمد زارعی

محمد زارعی:

شطرنج ایران جهش بی نظیری داشته است

طرح تشویق قهرمانان خوب است
هیچ دادرسی در فدراسیون نیست که حق بازیکنان را بگیرد

 

رشته ی شطرنج به زعم خیلی ها در کشور ما مظلوم واقع شده است و حتی در پوشش رسانه ای اخبار آن بعضاً کوتاهی می شود اما مجله ی «کیهان ورزشی» از دیرباز به این رشته پرداخته است و هنوز هم تنها خبرنگار تخصصی شطرنج در مطبوعات ورزشی در آن قلم فرسایی می کند. "محمد زارعی" همچنان با اشتیاق و شور و ذوقی خاص در محل مسابقات حضور می یابد تا با تهیه گزارش دل شطرنج بازان را شاد کند. استاد زارعی که نزد اهالی مجموعه شطرنج از کوچک تا بزرگشان عزیز است در مصاحبه اختصاصی خبرگزاری آس پرس شرکت کرد تا از چندین دهه تجربه اش در این عرصه سخن بگوید:

 

آقای زارعی لطفاً خودتان را معرفی کنید؟

- محمد زارعی هستم متولد 1325 و در روستای سعید آباد استان زنجان متولد شدم و از سال 1349 در حوزه ورزشی شطرنج فعالیت خبرنگاری خودم را آغاز کردم. یک کتاب با مضمون رویارویی استاد بزرگ احسان قائم مقامی با آناتولی کارپف - قهرمان اسبق جهان - به چاپ رساندم.

 

چگونه وارد عرصه خبرنگاری شدید و آیا از ابتدا در حوزه ورزش حضور داشتید؟

- سال 1349 و مدیریت وقت آقای "گیلان پور" در کیهان ورزشی بود که من به عضویت مجله کیهان ورزشی درآمدم و خوشبختانه تا به امروز این همکاری ادامه یافته است. من اخبار مرتبط با شطرنج را پوشش می دادم اما در مقطعی که شطرنج تحریم بود به سرویس اقتصادی کیهان منتقل شدم، یادم است در آن زمان برای اولین بار خبر حمله عراق به ایران با قلم من در کیهان به چاپ رسید. در مصاحبه اختصاصی که با "بنی صدر" داشتم او این خبر را به صورت رسمی اعلام کرد. او در آن مصاحبه گفت که ارتش عراق به پاسگاه های مرزی ایران حمله کرده است و این نقطه سرآغاز جنگ تحمیلی بود.

 

چگونه از بین این همه رشته به سراغ شطرنج رفتید؟

- من از دوران نونهالی به شطرنج علاقه مند بودم و در 10 سالگی شطرنج را زیر نظر سرهنگ "آراسته" یاد گرفتم و از همان زمان جذب این رشته جذاب شدم و این وابستگی تا به این امروز هم ادامه دارد. من در اصل بازنشسته ی «بانک ملی» هستم و حدود 17 سال است که از دوران بازنشستگی من می گذرد اما همیشه در کنار شطرنج بودم و فعالیت خبری خودم را هیچ گاه قطع نکردم. به واسطه علاقه ای که به شطرنج دارم نیز سعی کردم تمرکز خودم را در حوزه خبرنگاری نیز بر روی این رشته بگذارم.
 

شما در فدراسیون شطرنج سمت هایی داشته اید؟

- در گذشته بله، سال گذشته از سمت مسئول کمیته پیشکسوتان استعفا داده ام و در حال حاضر نیز با فدراسیون همکاری نمی کنم، سه سال ای در این پست خدمت کردم. در 35 سال گذشته تا به امروز مسئولیت های مختلفی در فدراسیون شطرنج داشته ام که از جمله آن ها می توان به مسئول امور مالی (خزانه داری)، روابط عمومی، مسئول کمیته فرهنگ و ... اشاره کرد.

 

شرایط شطرنج ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟

- شطرنج در ایران بعد از انقلاب جهش بی نظیری داشته است. من به خاطر دارم که قبل از انقلاب ما حدود 8 بازیکن داشتیم که درجه بین المللی داشتند اما امروز این تعداد از 2000 نفر فراتر رفته است در گذشته ما حسرت داشتن استاد بزرگ را داشتیم اما الان 14 استاد بزرگ آقایان و بانوان در کشورمان داریم. یکی از آن ها خانم حجازی پور است که اخیراً با قهرمانی در آسیا موفق به کسب این عنوان شد. شطرنج ایران در حال حاضر در آسیا رتبه ششم و در جهان رتبه 46 را دارد که می توانیم این رتبه ها را با برنامه ریزی های مدون ارتقا دهیم. هرچند معتقدم که در آسیا دو تیم قدرتمند چین و هند را داریم که در شطرنج جهان شاخص هستند اما می توانیم در سایه این دو تیم باشیم.

 

از نظر شما شطرنج با چه موانعی برای پیشرفت مواجه است؟

- مهم ترین عامل برای پیشرفت به نظرم رفع مشکلات مالی است، در کشورهایی نظیر چین و هند که این روزها حرف های زیادی برای گفتن دارند بازیکنان حامی مالی (اسپانسر) دارند اما متاسفانه در ایران و با توجه به استقبال عمومی از این رشته هنوز در بحث جذب منابع مالی و اسپانسر با مشکل مواجه هستیم. به نظرم عدم موفقیت در بحث جذب سرمایه می تواند به مباحث فرهنگی نیز ارتباط داشته باشد. اخیراً در مسابقات رده های سنی قهرمانی آسیا ما توانستیم 20 مدال (9 طلا، 6 نقره و 7 برنز) بگیریم. 11 مدال این مسابقات را بچه های استان مازندران کسب کردند و می توانم با قاطعیت بگویم که که موفقیت همه این بچه ها مرهون زحمات والدین آن ها است و نقش فدراسیون در آن کمرنگ است.

 

من خانواده هایی را می شناسم که در شهرستان با فروش زمین کشاورزی، گرفتن وام و یا با پول قرضی فرزندانشان را به مسابقات برون مرزی می فرستند به نظرم با تداوم مشکلات مالی این چنینی که بر سر راه ورزشکاران رشته شطرنج است نمی توان انتظار داشت که موفقیت ها تداوم داشته باشد. ما در رده های سنی مهره های خوبی داریم اما چون آن ها نیازمند مربی و مسابقات بین المللی هستند و در این حوزه نمی توانیم امکانات لازم را برآورده کنیم در نتیجه در رده سنی بزرگسالان موفقیت های ما کمرنگ می شود.

 

 

راهکار شما برای رفع این مشکلات چیست؟

- وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک باید برای پیشرفت شطرنج آستین هایی خود را بالا بزنند و به نظرم تا زمانی که شطرنج از مساعدت های این دو نهاد بهره نبرد شرایط همین باقی می ماند، یک روز پیروزیم و روز دیگر باخت! ما می توانیم در آسیا جزو تیم های مدعی باشیم به شرطی که بازیکنان و مربیان از پشتوانه های مالی خوبی بهره ببرند.

 

به نظر می رسد وضعیت مالی در شطرنج برای بازیکنان خوب نیست؟

- فدراسیون اخیرا یک طرحی را به تصویب رسانده است که طرح بسیار خوبی است اگر به مرحله اجرا گذاشته شود. این طرح مربوط به تشویق قهرمانان است که با توجه به درجات بازیکنان قرار است ماهیانه مبلغی به آنان پرداخت شود. این طرح در صورت اجرا و تداوم می تواند شرایط را برای شطرنج بازان کمی بهتر کند و از این جهت باید از اعضای محترم فدراسیون تشکر کرد.

 

شطرنج بازان از طریق لیگ منبع درآمدی ندارند؟

- تعداد اندکی از شطرنج بازان از طریق مشارکت در باشگاه ها و حضور در لیگ های برتر می توانند درآمدزایی کنند اما چون این موضوع هنوز سازمان یافته نیست نمی توان به آن استناد کرد. بچه ها عضو یک تیم می شوند و برای آن بازی می کنند اما در میانه راه به دلیل مشکلات مالی تیم انصراف می دهد و یا در پایان فصل حقوق بازیکن به صورت کامل پرداخت نمی شود و مرجعی هم برای رسیدگی به این موارد وجود ندارد. در اصل هیچ دادرسی در فدراسیون نیست تا در چنین مواقعی حق بازیکنان را بگیرد.

 

 

شطرنج از نگاه فردی که عمرش را با آن سپری کرده است، چگونه به نظر می رسد؟

- معتقدم شطرنج رابطه بسیار نزدیکی با تعلیم و تربیت دارد، چرا که شطرنج به بچه ها یاد  می دهد که با یک شکست همه چیز تمام نمی شود. برای مثال در یک بازی شاید مهره ای حساس را از دست بدهی اما این نشان از باخت شما نیست و بارها ثابت شده است که اگر در چنین مواقعی تلاش خود را مضاعف کنی نه تنها امکان عقب افتادگی هست بلکه حتی می توان به پیروزی هم رسید. من این جمله را زیاد مطرح می کنم که شطرنج همسایه دیوار به دیوار ریاضیات است چرا که اکثر شطرنج بازان خوب به ریاضیات علاقه مند هستند.