چراغ روشن شطرنج ایران

«آچــــــــمز»
چراغ روشن شطرنج ایران
به قلم استاد "محمد زارعی"

جام جهانی 2017


Levon Aronian  Chess World Cup
آرونیان، قهرمان جام جهانی

همه از یک خانواده ایم


ااا











ا

بخش ایران در سایت نتایج

اپلیکیشن های شطرنج

ا
چس 24 [شطرنج 24]
یک اپلیکیشن عالی شطرنجی
Chess24 Application
ا


 بازی با مگنوس کارلسن
Play Magnus Application


 پلی چس آنلاین 

PlayChess Application

 فریتس (نسخه اندروید) 

اپلیکیشن فریتز شطرنج


استوکفیش

Stockfish Application

چس:  آی او اِس - اندروید

 Chess.com Application 


فالوچس:  آی او اِس - اندروید

Follow Chess Application


شطرنج شردر 

Shredder Chess Application

تاکتیک های شطرنج (iOS) 

Chess Tactics Application


ساعت شطرنج
آی او اِس - اندروید

Chess Clock Application
سایر اپ های شطرنجی

سه باور غلط در شطرنج

سه باور غلط درباره ی شطرنج
برگردان از "رامان رامتین"

نابغه ی دوران



الکساندر آلخین، نابغه ی دوران

با تشکر از "غلامرضا خواجویی نژاد"

اینستاگرام آچمز
گشایش پارسی



گشایش پارسی

به کوشش "مهدی دوستکام"

آچمز در آپارات

Chess.com

چس بمب

تست

پرونده ای برای موسیقی و شطرنج

موسیقی و شطرنج، به کوشش جناب آقای سیاوش هاشمی حیدری



 Music and Chess موسیقی و شطرنج  Chess and Music

موسیقی و شطرنج ... آن چه بیش از هر چیز در هر دو عرصه تشابهات را پر رنگ تر می کند زیبایی و هارمونی است. هارمونی نت ­ها و مهره ها. لذت دیدن یک بازی درخشان کم از شنیدن یک قطعه ­ی زیبا ندارد. تکنیک و اجرا در هر دو حوزه، ذهنی پویا و خلاق می طلبد.

در طول تاریخ نیز بعضی از شطرنج‌ بازان، در زمره‌ ی موسیقیدانان تراز اول قرار داشته‌ اند. برای مثال "مارک تایمانوف" استاد بزرگ نام آشنای شطرنج و یکی از ده شطرنج‌ باز برتر جهان در فاصله‌ ی سال های 1946 تا 1956، که افتخار حضور در تورنمنت زوریخ 1953 را دارد، پیانیستی شهیر نیز بوده است. وی موسیقی را از خردسالی و پیش از یادگیری شطرنج در مدرسه ی موسیقی آموخت. از مهم ترین افتخارات "تایمانوف" در موسیقی، انتخاب دوئت وی با "لیوبوف بروک" (همسرش) در کنار آثار برترین پیانیست های قرن گذشته است.

مارک تایمانوف (وسط) استاد بزرگ شطرنج و پیانیست شهیر روس . اطلاعات بیشتر راجع به او: اینجا

"واسیلی اسمیسلوف"، هفتمین قهرمان تاریخ شطرنج جهان و فاتح مسابقات به یاد ماندنی نامزدی قهرمانی جهان در زوریخ (سال 1953) نیز خواننده ی ماهر باریتون در اپرا بوده است. وی که از دوستان نزدیک "مارک تایمانوف" نیز بود، در طول برخی تورنمنت ها در کنار وی که پیانو می نواخت رسیتال اجرا می کرد. به جرات می توان گفت، "اسمیسلوف" شاخص ترین شطرنج بازی است که در حوزه ی موسیقی فعالیت های چشمگیر داشته است.

"اسمیسلوف" در کتاب معروف خود به نام «در جست و جوی هارمونی» (فیلمی نیز به همین نام در رابطه با وی ساخته شده است) از ارتباط بین این دو حوزه به تفصیل سخن به میان آورده است.

واسیلی اسمیسلوف: "همواره بین شطرنج و موسیقی در نوسان بوده ام": اینجا

او در جایی گفته بود: "من بارها اعلام کرده ام که به شطرنج به عنوان یک فرم هنری توجه داشته ام، جایی که خلاقیت بر فاکتورهای دیگر غالب می شود. مطالعه شطرنجی من توام با کشش عمیق و قوی به موسیقی بود و شاید بایستی این را مدیون خو گرفتنم به شطرنج، به عنوان یک هنر بدانم".

"آدولف برودسکی" (1929-1851) ویولونیست معروف و دارنده ­ی نشان دکترای افتخاری از دانشگاه ویکتوریای انگلستان نیز از علاقه مندان جدی شطرنج بوده است. بعد از این که "کنسرتوی چایکوفسکی برای ویولن" به کسی اهدا شد که آن را غیرقابل نواختن توصیف کرد، وی بود که آن را برای اولین بار اجرا کرد. "برادسکی" بعدها به سمت رهبری ارکستر "هالی" و مدیریت کالج موسیقی منچستر منصوب شد.


آدولف برودسکی

دیگر بزرگانی که در هر دو حوزه‌ ی موسیقی و شطرنج در عالی ترین سطح قرار داشته‌اند، "فرانسوا آندره دانیکن فیلیدور" (1795-1726) آهنگساز برجسته ­ی فرانسوی و بهترین شطرنج‌ باز عصر خود برای سال های پیاپی و "رودولف هاینریش ویلمرز" پیانیست و آهنگساز آلمانی و طراح معماهای شطرنج بوده ­اند.


فرانسوا آندره دانیکن فیلیدور از قهرمانان غیر رسمی تاریخ شطرنج جهان

 


رودولف هاینریش ویلمرز (1878-1821)

هنگام نواختن قطعه‌ ی کارناوال از "روبرت شومان" [که خود از علاقه مندان پر و پا قرص شطرنج بود] در یک تکنوازی پیانو در کپنهاگ، "ویلمرز" ناگهان از نواختن دست کشید، یادداشتی نوشت و دوباره نواختن را از سر گرفت. او بعداً توضیح داد که به مدت یک هفته مشغول حل یک مسئله ی شطرنج بود که ناگهان راه حل را هنگام نواختن پیدا کرد. او همچنین گفت: برای این که ذهنم را آزاد کنم بایست راه حل را یک جا می‌نوشتم تا بتوانم با تمرکز به نواختنم ادامه بدهم.

"لودویگ ون بتهوون" نیز از علاقه مندان شطرنج و از آشنایان "یوهان مائلزل" مخترع و نمایش دهنده ی ماشین شطرنج باز تورک بود.

«تورک» ماشین شطرنج باز که البته ماجرای عجیبی پشت آن بود: اینجا

از دیگر مشتاقان شطرنج می توان به "سرگئی پروکوفیف" آهنگساز، پیانیست و نابغه ­ی موسیقی روس اشاره کرد که اولین رهبری اپرای خود را در سن 9 سالگی تجربه کرد. وی که از بزرگترین آهنگسازان قرن گذشته است وقت زیادی برای بازی با شطرنج بازان قوی و بنام صرف می­ کرد. وی سابقه بازی سیمولتانه با قهرمانان زیادی را دارد. "ایگور استراوینسکی" یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین آهنگسازان قرن بیستم درباره ی وی می گوید: "من بر این باورم که پروکوفیف اندیشه­ های عمیق خود را هنگامی که غرق در بازی شطرنج بود به خوبی نشان می ­داد".

اگر به مجموعه ­ی بازی های مهم شطرنج در بانک های اطلاعاتی بازی رجوع کنید با بازی های "پروکوفیف" با شطرنج بازان بنامی همچون "کاپابلانکا"، "لاسکر"، بوتوینیک"، "تارتاکوور" و ... مواجه خواهید شد. به گفته‌ ی "میخائیل بوتوینیک"، او بازی قدرتمندانه ای در برابر وی از خود نشان داد. وی همچنین سابقه ­ی بازی با "اویستراخ" از بزرگترین ویولونیست ­های تاریخ و نیز با "کیریل کوندراشین" (رهبر ارکستر) را دارد.

"گره گور پیاتیگورسکی" ویولونیست معروف اوکراینی نیز از شیفتگان شطرنج بود. وی همسر"جاکولین پیاتیگورسکی" (از چهره های تاثیر گذار شطرنج در آمریکا و از برترین بازیکنان شطرنج این کشور در دهه های 50 و 60) بود. پیاتیگورسکی ها دو مسابقه ی معتبر نیز در سال های 1963 و 1966 برگزار کردند که با قهرمانی "پاول کرس" و "بوریس اسپاسکی" به پایان رسید.


گره گور پیاتیگورسکی:
"در دنیای موسیقی همه مرا به عنوان یک ویولونیست می شناسند
اما در دنیای شطرنج به عنوان همسر خانم پیاتیگورسکی!"

 


دومین دوره ی مسابقات جام پیاتیگورسکی با قهرمانی استاد بزرگ "بوریس اسپاسکی" / 1966

علاقه ی" بونو" (پاول دیوید هیوسان) خواننده ی گروه مشهور «یوتو» به شطرنج نیز تا حدی بود که وی قصد داشت شطرنج باز حرفه ای شود. وی به مطالعه ی بازی های زیادی از اساتید بزرگ پرداخت. "بونو" شطرنج را در 12 سالگی و مقارن با رویارویی جنجالی قهرمانی شطرنج جهان میان "بابی فیشر" و "بوریس اسپاسکی" و از پدرش آموخت.

"آنتونی براکستون" آهنگساز و نوازنده سرشناس سبک جز که از ده ی 60 بالغ بر 100 آلبوم منتشر کرد، در همان دهه موسیقی را رها کرد و به یک شطرنجباز فعال بدل گشت. وی دریافت که ادبیات ، شطرنج و موسیقی حلال اختلال حواس وی هستند و درهمان زمان کنفرانسی نیز در باب ارتباط شطرنج ، ریاضی و موسیقی ایراد کرد.

انیو موریکونه آهنگساز سرشناس ایتالیایی و ملقب به موتسارت سینما در کنار "یودیت پولگار"
 

دیوید بویی هنرمند محبوب انگلیسی در حال بازی شطرنج با کاترین دنو


جمع ستارگان موسیقی جمع است: مستیسلاف روستروپوویچ، امیل گیللز و لئونید کوگان
 

سرگی پروکفیف آهنگساز و پیانیست شهیر روس
 

دیوید اویستراخ در برابر سرگی پروکفیف

دمیتری شوستاکوویچ از بزرگ ترین آهنگسازان قرن بیستم

زینو فرانچسکاتی و لئونارد برنستاین 

شطرنج ، بازی مورد علاقه ی "ری چارلز" ستاره ی نابینای موسیقی جز و بلوز( و پایه گذار سبک سول) نیزبود. وی شطرنج را درسال 1965 و زمانی که در دوره ی ترک اعتیاد خود در بیمارستان بستری بود آموخت.

"کرت کوبین" خواننده و نوازنده ی محبوب گروه" نیروانا" نیز دربرهه ای گفته بود: دلیل این که زیاد آهنگ و ترانه نمی نویسد این است که خیلی شطرنج بازی می کند.

اعضای گروه راک معروف آمریکایی" جفرسون ایرپلین" نیز بواسطه ی علاقه شان به شطرنج توسط استاد بین المللی "کیم کامنز" آموزش شطرنج می دیدند.

"فرانک سیناترا" خواننده و بازیگر مشهور(برنده ی جایزه اسکار درفیلم "از اینجا تا ابدیت") صفحه مهره ها یی خاص داشت که برای وی ساخته شده بود.همفری بوگارت سیناترا را به شطرنج علاقه مند کرده بود.

"جان کیج" نویسنده و آهنگساز برجسته ی آمریکایی نیز با "مارسل دوشان" (نقاش و مجسمه ساز فرانسوی که خود نیز شطرنجباز بود) شطرنج بازی می کرد. وی در سال 1944 سونات پیانویی به نام «مهره های شطرنج» ضبط کرد. "جان کیج" به سازمان های شطرنجی متعددی کمک های مالی نیز می کرد.

یکی از سرگرمی های "جان لنون" فقید نیز شطرنج بازی کردن با همسرش" یوکو اونو" بود.

از دیگر موسیقیدان‌ های شطرنج‌ باز یا علاقه مند به شطرنج می‌ توان به "فیلیکس مندلسون"، "آنتونین دووراک"، "روسینی"، "روبرت شومان"، "دیمیتری شوستاکوویچ"، "آیزاک اشترن"، "دیوید اویستراخ"، "لوییز پرسینگر"، "فریتز کرایسلر"، "ریچارد اشتراوس" (که سابقه ی بازی با "امانوئل لاسکر" دومین قهرمان تاریخ شطرنج جهان را دارد)، "آرتور روبینشتاین"، "نیکلای ریمسکی کورساکوف"، "سر توماس بیچام" (رهبر ارکستر معروف انگلیسی)، "استینگ" (که سابقه ی بازی با "گری کاسپاروف" قهرمان اسطوره ای شطرنج جهان را دارد) ، "ویل اسمیت"، "رینگو استار" (درامر گوه بیتلز)، "بیلی هالیدی"، "یان اندرسون" (خواننده ی گروه "یس" که قطعه ای با اشاره هایی به بازی شطرنج نیز در یکی از آلبوم های این گروه ساخته است)، "تونی بلکبرن"، "شر"، "جانی میشل"، "گراهام نش"، "نیل دایموند"، "موبی"، "دین مارتین"، "یهودی منوهین"، "فردریک شوپن"، "فلیکس مندلسون"، "آرام خاچاطوریان"، "پل بادورا اسکودا" و "رودولف رتی" (برادر "ریخارد رتی"، شطرنج‌ باز و تئوریسین سرشناس) نام برد.

گویا "باب دیلن" هم شطرنج باز مشتاقی بوده است. در زندگی نامه‌ ی "باب اسپیتز" چند پاراگراف آمده است که روایت می‌ کند که "باب دیلن" چطور سعی داشته با حرف زدن تمرکز حریفش را طی بازی شطرنج برهم بزند. همچنین مشهور است که همان تکان های سریع و عصبی پا را که هنگام آواز خواندن از خود بروز می داده در حین بازی شطرنج نیز از خود نشان می‌ داده است. گفته می‌ شود که مدیر برنامه های دیلن به "بابی فیشر" پول می‌ داده تا با او شطرنج بازی کند.

باب دیلن با شطرنج خودش را ریلکس می کند / 1964 ووداستاک نیویورک

در سایت «باب دیلن آرت گالری» اثری از یک هنرمند وجود دارد با عنوان «تنها یک پیاده در بازی» که "باب دیلن" را در حال بازی شطرنج نشان می دهد؛ عنوان اثر از نام یکی از آهنگ های آلبوم «روزگار در حال تغییر است» از "باب دیلن" گرفته شده است.

"ارنست ایروینگ" (1953-1878) از رهبران ارکستر و آهنگسازان برجسته ی فیلم:
"پیچیدگی های موسیقایی به ترکیب های زیبای شطرنج شباهت دارند"

در عرصه ی داخلی نیز بوده اند شطرنج بازان نام آشنایی که در حوزه ی موسیقی فعالیت های جدی داشته اند. استاد یوسف صفوت نخستین قهرمان تاریخ شطرنج ایران در خانواده ای اهل موسیقی پرورش یافت. استاد نوازنده ی سه تار و تار بود. برادر بزرگ ایشان دکتر "داریوش صفوت" [ِDariush Safvat] نیز، از بنیانگذاران مرکز حفظ و اشاعه ی موسیقی ایران و از چهره های برجسته ی موسیقی معاصر و پرورش دهنده ی بزرگانی چون "حسین علیزاده"، "پرویز مشکاتیان" و "مجید کیانی" و ... بوده اند.


«اسمیسلوف - صفوت» مقاله ای خواندنی از جناب آقای دکتر مهدی دوستکام: اینجا

دکتر "کیخسرو کهیایی" هفتمین قهرمان تاریخ شطرنج ایران نیز علاقه ی وافری به موسیقی داشتند. به گفته ی استاد "پرویز رحیم خانی" (بازیکن و مربی سابق تیم ملی و از دوستان دکتر کهیایی) ایشان یادگیری ویولن و پیانو را در سنین جوانی فرا گرفتند و پیانو را در سبک جاز مسلط می نواختند. شادروان "کهیایی" بر موسیقی کلاسیک و فولکلوریک روسیه نیز اشراف داشتند.

لازم به ذکر است که هر دو عزیز نامبرده (استاد صفوت و دکتر کهیایی) در شانزدهمین المپیاد جهانی شطرنج هم تیمی بوده اند و بازی های درخشانی از خود به یادگار گذاشتند.

استاد رضا رضایی ساروی بازیکن و مربی سابق تیم ملی شطرنج کشورمان، از دبیران پر تلاش فدراسیون شطرنج و مترجم زبردست و پر کار کتاب های شطرنجی و ادبی نیز در زمینه ی ترجمه ی آثار مربوط به موسیقی فعالیت های ارزشمندی داشته اند که مهم ترین آن ها ترجمه کتاب های راهنمای جامع موسیقی کلاسیک نوشته "جان باروز" و «موسیقیدانان امروز» اثر "رومن رولان" رومان نویس و مورخ هنر فرانسوی است.

کتاب مرجع راهنمای جامع موسیقی کلاسیک توسط یک شطرنج باز!! برگردان شد / استاد رضا رضایی

مهران اعظمی کیا از شطرنج بازان و مربیان با سابقه و مطرح اصفهانی کشورمان است که از 11 سالگی فراگیری سازهای تار و سه تار را آغاز کرد و سپس نزد استاد "کیوان ساکت" به تکمیل آموخته هایش پرداخت. وی همچنین ساز عود و بربط را نزد استاد "مجید ناظم پور" آموخت. از فعالیت های داخلی و بین المللی وی می توان به اجرا با گروه های بامداد (در آلمان)، ناسوت (در روسیه، ایرلند و بلغارستان)، رومی (در ترکیه)، صبا، شورانگیز، پارسیان، فراق، عود زریاب، ارکستر مضرابی و ... اشاره داشت.


شطرنج باز کشورمان خوش نواخت: اینجا

شاید برشمردن شباهت های بین موسیقی و شطرنج و آنچه برخی موسیقی دانان را به شطرنج و برخی شطرنج بازان را به موسیقی سوق می دهد کمی پیچیده باشد ولی شیفتگی برخی موسیقیدانان به شطرنج نشان از میل به آفرینش در هر دو عرصه است. گویا آن چه یک آهنگساز و نوازنده با نت و ساز انجام می دهد، همان است که یک شطرنج باز با مهره ها انجام می دهد.

همانند رهبر ارکستر، شطرنج باز نیز می کوشد هارمونی و هماهنگی مهره ها را چون یک سمفونی عظیم، کشف و نظم ببخشد. از این رو می توان ادعا کرد که شطرنج نیز هارمونی و موسیقی دارد و هنر است و گزاف نیست گر بگوییم شطرنج باز نیز هنرمند است.

متن را با جمله ای از "مارسل دوشان" به پایان می بریم که می گوید: "من در برخورد نزدیک با شطرنج بازان و هنرمندان دریافتم: در حالی که همه ی هنرمندان شطرنج باز نیستند، شطرنج بازان همه هنرمندند."



سیاوش هاشمی حیدری
شطرنج باز، مربی درجه 1 فدراسیون شطرنج

شطرنج و موسیقی  موسیقی و شطرنج

Chess Music  Chess and Music  Music and Chess   Mark Taimanov
Vasily Smyslov  Adolph Brodsky  Francois Andre Danican Philidor
Rudolph Heinrich Willmers  Robert Schumann  Ludwig van Beethoven
Sergei Prokofiev  Gregor Piatigorsky  Bono  Paul David Hewson
Anthony Braxton  Ennio Morricone  David Bowie  Mestislav Rostropovich
Emil Gilels  Leonid Kogan  David Oistrakh   Dmitri Shostakovich
Zino Francesscatti  Leonard Bernstein  Ray Charles  Kurt Cobain
Bon Dylan  Jefferson Airplane  Frank Sinatra  John Cage  John Lennon
Ernest Irving  Yousef Safvat   Reza Rezaei Saravi  Keykhosro Kayhaei
Mehran Aazamikia   Marcel Duchamp  Siavash Hashemi Heydari



موسیقی و شطرنج شطرنج و موسیقی موسیقی هنر واسیلی اسمیسلوف فیلیدور فرانسوا آندره دانیکن فیلیدور
ارسال شده در مورخه : چهارشنبه، 29 ارديبهشت ماه، 1395 توسط admin  پرینت
کاربرانی که به این خبر امتیاز داده اند.(قرمز رأی منفی و آبی رأی مثبت):

Esfandiar , mouood , Admin , Jamshid , ehsesm , SHM

مرتبط باموضوع :

 مقالات شطرنج : تفکرات نجومی در بازی شطرنج  [ يكشنبه، 27 ارديبهشت ماه، 1388 ] 5340 مشاهده
 شطرنج خود را بهتر کنید (12) - شکافتی بیهوده  [ شنبه، 11 آذر ماه، 1391 ] 2776 مشاهده
 لاجوردي زاده مي نويسد : روش نوين امتيازشكني !  [ سه شنبه، 28 اسفند ماه، 1386 ] 3436 مشاهده
 تحليل آچمز از دور اول مسابقات مردان كشور  [ يكشنبه، 28 بهمن ماه، 1386 ] 1461 مشاهده
 پارك شطرنج كاليفرنيا برنده طرح برتر 2006  [ شنبه، 18 خرداد ماه، 1387 ] 2773 مشاهده
امتیاز دهی به مطلب
انتخاب ها

 فایل پی دی اف فایل پی دی اف

 گرفتن پرينت از اين مطلب گرفتن پرينت از اين مطلب

 ارسال به دوستان ارسال به دوستان

 گزارش این پست به مدیر سایت گزارش این پست به مدیر سایت

اشتراک گذاري مطلب