لاجوردي زاده نوشت: ارمنستان چگونه قهرمان شد!

   : محمد رضا لاجوردی زاده نوشت

ارمنستان چگونه قهرمان شد !

المپیاد درسدن 2008 که سی و هشتمین دوره المپیاد جهانی شطرنج بود در روز سه‌شنبه 5 آذرماه 87 به پایان رسید و تیم ملی ارمنستان در بخش آزاد (مردان) موفق به کسب مقام قهرمانی و تکرار عنوان دوره قبل خود در تورین شد.

برای این تیم، اساتید بزرگ لوون آرونیان (2757)، ولادیمیر آکوپیان (2679)، گابریل سرگیسیان (2642) و تیگران پتروسیان (2629) بازی می‌کردند و البته آرتاشس میناسیان (2541) نیز بازیکن ذخیره بود که تک بازی خود را با پیروزی به پایان برد. جای کارن عصریان بازیکن فقید این تیم نیز خالی بود و به قول لوون آرونیان : "ما سعی کردیم به یاد کارن، بازی‌های خوبی به نمایش بگذاریم".

به هر حال مسابقات در روز پنج‌شنبه 23 آبان شروع شد و 156 تیم از 152 کشور جهان، رقابتی سخت و نزدیک را آغاز کردند. شماره یک جدول، تیم روسیه بود که با 5 بازیکن بالای 2700 و میانگین 2756 قوی‌ترین تیم تاریخ را به این المپیاد فرستاده بود تا ناکامی دوره‌های اخیر خود را جبران کند. تیمهای اوکراین، چین و آذربایجان با میانگین ریتینگ بالای 2700 شماره‌های 2 تا 4 جدول را در اختیار داشتند و تیمهای مجارستان، بلغارستان، فرانسه و رژیم اشغالگر در پی آنها با شماره 5 تا 8 قرار داشتند. تیم ارمنستان نیز به عنوان مدافع عنوان قهرمانی و با کاپیتانی آرشاک پتروسیان و میانگین ریتینگ 2677 شماره 9 جدول بود.

در دور اول، تیم ارمنستان روی میز 9 در مقابل تیم ایتالیا میزبان دوره پیشین المپیاد قرار گرفت. اگر در مسابقات شطرنج هم مانند فوتبال، بازی افتتاحیه وجود می‌داشت آنگاه این، همان بازی افتتاحیه بود : مصاف قهرمان دوره قبل و میزبان (دوره قبل). ایتالیا که با میانگین 2521 شماره 44 جدول بود و در این بازی از دو استاد بزرگ و دو استاد بین‌المللی سود می‌برد در مقابل ارمنستان، حرفی برای گفتن نداشت و هر 4 امتیاز بازی را تقدیم حریف کرد. در این دور، تیم ایران در میز 5 یعنی چهار میز بالاتر از قهرمان جهان، در مقابل مجارستان بازی می‌کرد و با 4 مساوی، بهترین نتیجه تاریخ المپیاد را برای خود رقم زد.

در همین ابتدا اشاره می‌کنم که در این المپیاد برای اولین بار، ملاک رده‌بندی، امتیاز تیمی (Match Point) است نه امتیاز بازی انفرادی (Game Point). بدین شکل که برای هر برد 2 امتیاز و هر مساوی 1 امتیاز و هر باخت صفر امتیاز تیمی در نظر می‌گیرند و مثلا ایران الآن دارای یک امتیاز تیمی از یک مساوی خود و البته 2 امتیاز انفرادی است.

در پایان دور اول، پنج تیم 4 امتیازی در صدر جدول در کنار هم نشسته بودند که عبارتند از تیمهای آذربایجان، ارمنستان، لهستان، مولداوی و یونان. شگفتا آذربایجان در کنار ارمنستان! آیا شطرنج، دشمنان را دوست می‌کند !؟ در رده 35 و 36 نیز ایران و دشمن صهیونیستی قرار دارند !  چین و ایالات متحده (دشمنان دیروز و رقیبان امروز) نیز در کنار یکدیگر نشسته‌اند ! تیمهای شماره 1 و 2 و 3 جدول نیز در کنار هم در رده‌های 20 تا 22 قرار دارند. سقوط آزاد روسیه و اوکراین و چین !  تیم شماره 4 یعنی آذربایجان به صدر رفته و تیم شماره 5 یعنی مجارستان به لطف ایران در جایگاه 33 جا خوش کرده است !

در دور دوم، تیم ارمنستان روی میز 5 در مقابل تیم مولداوی قرار گرفت. تیم مولداوی که در دور قبل با 4 امتیاز جزو تیمهای صدرنشین بود با میانگین 2585 شماره 26 جدول است و با 4 استاد بزرگ به مصاف ارمنستان می‌رود. نتیجه برای مولداوی بیشتر از یک امتیاز نیست که از 2 مساوی روی میزهای 1 و 2 حاصل می‌شود و میزهای 3 و 4 ارمنستان، مانند دور قبل، پیروز از میدان خارج می‌شوند. برد 3-1 در مقابل مولداوی باعث می‌شود قهرمان از صدر به زیر نیافتد.

در پایان دور دوم، آذربایجان و ارمنستان با 4 امتیاز تیمی و 7 امتیاز انفرادی دوش به دوش هم به پیش می‌تازند !  و پشت سرشان تاجیکستان قرار دارد و تیم ایران با کمک و مساعدت فرانسه به رده 117 پرتاب شده است !

در دور سوم، تیم ارمنستان روی میز 5 در مقابل جزایر فارو بازی کرد که همچون فواره بلند شده و به جایگاه 13 تکیه زده است و البته نحسی 13 نیز گریبانگیرش شد. تیم فارو با میانگین 2364 شماره 72 و دو استاد بین‌المللی و یک استاد فیده را در اختیار دارد ولی تفاوت آن با ارمنستان بسیار زیاد است به طوری که نتیجه 4-0 برای کسی تعجبی به همراه ندارد. در این دور، تنها بازی بازیکن ذخیره ارمنستان انجام می‌شود که با برد همراه است و آرونیان به استراحت پرداخته است. سرگیسیان و پتروسیان نیز چهار نعل می‌تازند شاید هم سه نعل چون از 3 بازی 3 امتیاز دارند ! 

در پایان دور سوم، ارمنستان به تنهایی در صدر قرار می‌گیرد زیرا که رقیبش (آذربایجان) به بیشتر از تساوی در مقابل هلند دست نیافته است. البته 8 تیم دیگر در امتیاز تیمی با ارمنستان برابرند که آلمان و انگلستان و هند و ... می‌باشند.

در دور چهارم، تیم ارمنستان روی میز 1 به مصاف اوکراین می‌رود که با میانگین 2729 شماره 2 جدول است و بیش از 50 واحد ریتینگ، قوی‌تر از ارمنستان است. حاصل کار تساوی روی هر 4 میز است تا امتیازها مساوی تقسیم شود و سرگیسیان و پتروسیان به نتیجه‌ای غیر از برد نیز برسند و 4 نعل نتازند. تیم اوکراین از ایوانچوک بزرگ و کاریاکین جوان سود می‌برد که هر دو سرحال نشان می‌دهند و البته بازیکن میز 4 یعنی افیمنکو حتی بهتر از آنها هم نتیجه می‌گیرد.

به هر حال حاصل این تساوی، دور شدن ارمنستان و اوکراین از صدر جدول است و آلمان به لطف برتری بر اسپانیا بر صدر جدول تکیه می‌زند و روسیه نیز بالا می‌آید و در مقام دوم قرار می‌گیرد. قطعا میزبان اگر می‌توانست در همین جا سوت اتمام المپیاد را به صدا در می‌آورد تا با قهرمانی، کار را به پایان برده باشد. روسیه نیز با پیروزی بر هند، امیدهایش برای قهرمانی پررنگ‌تر می‌شود. ارمنستان حالا سوم است.

در دور پنجم، تیم ارمنستان روی میز 1 در مقابل هلند می‌ایستد که میانگین 2609 و شماره 20 جدول را دارد. تیمهای اول و دوم دور قبل یعنی آلمان و روسیه روی میز 2 به تساوی 2-2 می‌رسند تا رده‌بندی، پس و پیش شود. میز 2 جایگاه همیشگی آلمان است و همه بازی‌های خود را روی این میز انجام می‌دهد تا میزبانی از صدر جدول، اهمیت بیشتری داشته باشد. به هر حال ارمنستان با درخشش سرگیسیان 2.5-1.5 هلند را می‌برد تا یک پله صعود کند و به مقام دوم برسد.

در پایان دور پنجم، شش تیم در امتیاز تیمی 9 که حاصل 4 برد و یک تساوی است برابرند که به ترتیب روسیه، ارمنستان، آلمان، آذربایجان، اوکراین و انگلستان می‌باشند.

تیم ها بعد از 5 دور بازی، یک روز به استراحت می‌پردازند تا با نیروی بیشتری رقابتها را ادامه دهند و ارمنستان به انتظار همسایه‌ی خود آذربایجان می‌نشیند.

در دور ششم، تیم ارمنستان روی میز 3 در مقابل کشور همسایه و ... آذربایجان قرار می‌گیرد که با میانگین 2709 دارای شماره 4 است و در رده چهارم جدول نیز جای دارد. در ضمن تاکنون هم باخت نداشته است و امیدوار است بتواند با پیروزی بر رقیب خود به جایگاه بالاتری برسد. البته شاید کابوس شکست برای تیم شطرنج آذربایجان و مقامات سیاسی آن بسیار دردناک باشد. به هر حال بازی شروع می‌شود و پس از افت و خیزهای فراوان روی میزهای 1 و 2 و 4 به تساوی می‌رسد اما آخرین بازی مهم‌ترین است. آکوپیان در مقابل ممدیاروف با مهره سفید بازی می‌کند و موفق به شکست حریف می‌شود تا برد 2.5-1.5 برای ارمنستان رقم بخورد و آذربایجان به رده یازدهم پرتاب شود و ارمنستان صدرنشین گردد و این بار تنها شریک در صدر، روسیه است نه تیمی دیگر. حتی برد 3-1 روسیه در مقابل تیم قوی انگلستان نیز باعث تداوم صدرنشینی‌اش نمی‌شود. پشت سر تیمهای صدرنشین، 7 تیم با امتیاز تیمی 10 قرار دارند که بالاترین آنها آلمان، اوکراین و هند می‌باشند.

در دور هفتم، تیم ارمنستان روی میز 1 روسیه را در پیش رو دارد. شماره 1 با میانگین 2756. قوی‌ترین تیم تاریخ. مصاف مرگ و زندگی. فینال زودهنگام. برادر کوچک به مقابله با برادر بزرگتر می‌رود ولی دیگر برادر کوچک، چندان هم کوچک نیست و برای خود مدافع عنوان قهرمانی است. هیچ یک تا اینجا باخت نداشته‌اند و فقط یک مساوی و 5 برد داشته‌اند. تساوی روسیه در مقابل آلمان و تساوی ارمنستان در مقابل اوکراین بوده است.

3 بازی به تساوی می‌رسد و این بار نوبت سرگیسیان است تا با شکست گریشوک، برد تیمی را برای ارمنستان به ارمغان

بیاورد. با این شکست، روسیه به جایگاه پنجم می‌رود و ارمنستان به تنهایی در صدر می‌ایستد. تیمهای آلمان، رژیم اشغالگر و فرانسه، دوم تا چهارم هستند.

در دور هشتم، تیم ارمنستان روی میز 1 فرانسه را در هم می‌شکند. شماره 7 با میانگین 2690 و باخت با نتیجه 3.5-0.5 در مقابل شماره 9 که حاصل 3 برد و یک تساوی آرونیان در مقابل باکرو است. شاید ارمنستان انتقام شکست ایران در مقابل فرانسه را گرفته است. فرانسه به جایگاه نهم می‌رود و ارمنستان جای پای خود را در صدر محکم می‌کند. رژیم اشغالگر و روسیه، دوم و سوم هستند.

در دور نهم، تیم ارمنستان روی میز 1 به جنگ رژیم اشغالگر می‌رود. شماره 8 با میانگین 2682. بازی‌های این دور را رئیس فدراسیون آسیا، شیخ سلطان ال نهیان افتتاح می‌کند و قبل از آن، با بازیکنان ارمنی و رژیم اشغالگر خوش و بشی هم می‌کند. گلفاند بر آرونیان چیره می‌شود و پتروسیان نیز در میز 4 تن به شکست می‌دهد تا با تساوی آکوپیان و برد سرگیسیان، نتیجه‌ای بهتر از 1.5-2.5 برای ارمنستان به دست نیاید. اولین و تنها باخت قهرمان !  روسیه نیز دومین باخت خود را در مقابل اوکراین تجربه می‌کند تا به جایگاه هفتم برود و عملا از کورس قهرمانی عقب بماند. در عوض اوکراین تا رده سوم بالا می‌آید و ارمنستان هم جای خود را در صدر با رژیم اشغالگر عوض می‌کند. دو دور بیشتر از المپیاد نمانده است و هنوز رقابت سختی برای قهرمانی در جریان است. آیا رژیم اشغالگر می‌تواند صدرنشینی را تداوم بخشد و برای اولین بار قهرمان شود. اوکراین و ارمنستان چه ؟

در دور دهم، تیم ارمنستان روی میز 3 صربستان را در برابر خود دارد. شماره 22 با میانگین 2604 و جایگاه فعلی ششم. ارمنستان بعد از 3 دور پیاپی بازی روی میز 1 به میز 3 نقل مکان کرده تا با حساب 3-1 حریف را شکست دهد و به لطف پیروزی 2.5-1.5 اوکراین بر رژیم اشغالگر به صدر جدول بازگردد. با این تفاوت که این بار یک شریک دارد و آن هم تیم قدر اوکراین است که به تدریج خود را بالا کشیده و حالا تا قهرمانی یک قدم بیشتر فاصله ندارد ولی پوئن شکنی دوم یعنی سونه بورن برگر ارمنستان خیلی بهتر است و با یک روز استراحت در یک دور به پایان المپیاد، بیشتر به قهرمانی می‌اندیشد. البته رئیس جمهور کشور هم اینطور فکر می‌کند و برای تقویت روحیه و شرکت در جشن قهرمانی، خود را به درسدن رسانده است.

در دور یازدهم، تیم ارمنستان روی میز 1 چین رده چهارمی را در پیش دارد و اوکراین به مصاف تیم رده هشتمی آمریکا می‌رود. اوکراین تا اینجا تنها تیم بدون باخت است و شاید در مقابل ایالات متحده، کاری راحت‌تر از ارمنستان در مقابل چین دارد. رقابت حساس فوق ستاره‌ها به دور آخر کشیده و تعیین قهرمان راحت نیست بخصوص که نتایج انفرادی در تعیین قهرمان، نقش اساسی دارد. آیا ارمنستان قهرمان جهان می‌شود یا اوکراین ؟ هر کدام که قهرمان شوند برای دومین بار به این مهم دست یافته‌اند زیرا ارمنستان در دوره قبل و اوکراین دو دوره قبل موفق به فتح المپیاد شده‌اند. میانگین ریتینگ چین 2714 است و آمریکا 2673 و این یعنی که ارمنستان با 37 عدد بالاتر از خود و اوکراین با 56 عدد پائین‌تر از خود دیدار می‌کند. اما نتایج شگفت‌انگیز است و غیر قابل تصور ...

در تیم اوکراین فقط کاریاکین می‌تواند تساوی کند و بقیه از جمله ایوانچوک بزرگ می‌بازند تا شکست عجیب 0.5-3.5 برابر ایالات متحده رقم بخورد و اوکراین به مقامی بهتر از چهارمی نرسد اما حریف با این نتیجه به مدال برنز و مقام سوم می‌رسد. روسیه با تساوی در مقابل اسپانیا، پنجم می‌شود و رژیم اشغالگر با پیروزی 2.5-1.5 برابر هلند به مقام نائب قهرمانی و مقام نقره دست می‌یابد.

اما ارمنستان با 3 تساوی و با درخشش تیگران پتروسیان، چین را 2.5-1.5 شکست می‌دهد و برای دومین بار به مقام پرافتخار قهرمانی المپیاد جهانی شطرنج دست می‌یابد.

!!! WE ARE THE CHAMPIONS, AGAIN