مصاحبه جالب دکتر مداحی با تابناک
شطرنج در نزد اقوام گوناگون سابقهای طولانی دارد و در طول دوران با تغییرات اساسی در ساختار و قوانین روبهرو شد تا جایی که خانههای آن محدود و تاس از ساختار آن حذف شد .
این بازی که امروزه در قامت رشتهای ورزشی رخ مینماید ، در دورههای گذشته آذینبخش جایگاههای گوناگون همچون دفاتر سیاسیون بوده است و هماکنون نیز بسیاری از سیاستمداران جهان از این تمرین فکری غافل نیستند . هرچند چهرههای سیاسی کشورمان با توجه به حساسیتهایی که در برخی موارد نسبت به خانههای صفحه شطرنج وجود دارد ، ترجیح میدهند از فواید این بازی بیبهره بمانند ، از این نظر ، حتی اگر قرار باشد در سطح سیاسیون کشوری پیرامون این مسئله رصدی صورت پذیرد ، نتیجهای نخواهد داشت ، چراکه سیاستمداران صاحب مهرههای مشکی یا سفید شطرنج نیز حاضر نیستند این مسئله علنی شود .
به هر حال ، میتوان گفت تقریبا هیچ جریان سیاسی پیرامون شطرنج ، مواضع مشخصی در پیش نگرفته است و این مسئله به سابقه این رشته بازمیگردد . در خارج از کشورمان، شرایط به گونه دیگری است و هنگامی که از کاندیداهای ریاستجمهوری آمریکا میپرسند : «شطرنج بازی میکنید ؟» پاسخ میدهد : «البته من در این فن تبحر دارم»، چراکه عموما افراد متفکر به آن میپردازند .
در کشورمان باورهای نادرستی نسبت به شطرنج هست که زمینهساز شکلگیری فضای ورزشی برای این رشته شده است. برخی از افراد مذهبی ، به این دلیل از شطرنج پرهیز میکنند که یکی از آلات حاضر در دستگاههای حکومتی ظالم بوده است . روایاتی نیز به صورت خاص از حضور این افزار در دستگاههای شاهان خائن حکایت دارد و این در حالی است که تا صد سال پیش در بیشتر نقاط جهان این رشته عمومیت نداشته است .
از سوی دیگر ، آنچه بیش از دیگر مسائل در این زمینه تأثیرگذار بوده ، مباحثی است که پیرامون کاربرد شطرنج به عنوان ابزار قمار مطرح شده است . هرچند این مسئلهای است که برای دوره زمانی صادق بوده ، جنبه ورزشی یافتن این رشته ، موجب شده تا دیگر نتوان آن را حرام دانست .
با این حال ، رویه شطرنجبازی و تفکر شطرنجبازها را همواره تفکری سیاسی نیز میدانند که در این زمینه ، میتوان به گفتههای جورج دبلیو بوش ، رئیسجمهوری کنونی آمریکا ، اشاره کرد که پس از ناکامی در برخی مسائل گفته بود : « ایرانیان شطرنجبازان قوی هستند ! » و تلویحا به سطح تفکر سیاسی کشورمان اشاره کرده بود .
سیاسیون خودمان هم نشان دادهاند به فن شطرنج تا حدودی علاقهمندند که در این زمینه ، گفتههای پیشین لاریجانی قابل تأمل است که گفته بود : اگر بخواهیم ، میتوانیم با آمریکا با بوکس رودررو شویم که هر دو طرف آسیب میبینند ، اما پیشنهاد ما این است که در دو سوی میز شطرنج قرار داشته باشیم تا در صورت شکست ، آسیب جدی متوجهشان نشود .
واقعیت آن است همانگونه که سیاستمداران خارجی اذعان میدارند ، سیاست در دوران قدیمی همچون بازی پوکر بوده که همه چیز آن پنهان است ، اما در شرایط کنونی سیاست مثل شطرنج ، رو است و فرق سیاست دیروز و امروز در همین مسئله خلاصه میشود . از این نظر ، بسیاری گمان میکنند سیاسیون باید با قواعد شطرنج به دلیل مختصات و سیاستمدارپروری آن آشنایی داشته باشند . یکی از این افراد، محمدابراهیم مداحی ، رئیس فدراسیون شطرنج است که این امر را جزو ضروریات میخواند.
ما در این باره با مداحی علاوه بر این مسائل ، پیرامون شرایط کنونی شطرنج نیز گفتوگو کردیم که البته وی هیچ کدام از پرسشهای خبرنگار ورزشی «تابناک» را بیپاسخ نگذاشت ، مگر یکی ، دو مورد که تأکید داشت حتی محتوای پرسشها نیز مطرح نشود .
خبرنگار تابناک : آقای مداحی ، قدری از سوابق شطرنج در کشورمان بگویید .
مداحی : بیشک ، شطرنج سوابق طولانی در کشور ایران دارد، اما رسمیت یافتن آن از سال 1330 است که تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران ، این رشته فعالیتهایی را در سطح کشور داشت . با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، این رشته تعطیل شد تا سال 1367 که امام خمینی(ره) فتوای تاریخیشان پیرامون بدون اشکال بودن فعالیت این رشته در سطح کشور را صادر کردند و بر مبنای آن ، شطرنج از سال 68 دوباره فعالیت خود را در ایران آغاز کرد .
خبرنگار تابناک : شما بر این باور هستید که شطرنج نوعی ورزش است ؟
مداحی : شطرنج قطعا تعاریف ورزشی دارد و در ساختار ورزش بوده و جزو رشتههای قهرمانی نیز هست ، منتها در کنار این ، هم هنر و هم تفکرساز است و دارای ویژگیهای فراوان دیگری نیز هست . به این ترتیب ، ساختار ورزشیاش ، ایجاب میکند برخوردهایی ورزشی و متعارف با این حوزه انجام شود .
خبرنگار تابناک : از سال 68 تاکنون چه اتفاقی افتاده است ؟
مداحی: متأسفانه ، چون این رشته هشت سال پیاپی تعطیل بود ، باعث شده بود جایگاهی در سطح آسیا و جهان نداشته باشیم . ما تا سال 80 ، نتوانستیم خودمان را بالاتر از سیزدهم آسیا بکشیم اما پس از چهار سال تلاش ، به رده نهم قاره کهن صعود کردیم و این صعود ادامه یافت تا جایی که در سال 85 ، رده هفتم آسیا به ایران اختصاص یافت و در سال 86 به نقطهای رسیدیم که از نظر قدرت در رده چهارم هستیم و از نظر مدالآوری ، سومی آسیا را به خود اختصاص دادهایم . از سال 85 تعداد استادبزرگها ، ریتینگ و رنکینگ به علاوه تعداد مربیان برجستهمان نیز افزایش چشمگیری داشته است که تمرکز موجود برای رشد و توسعه این رشته را در سطح فدراسیون نشان میدهد . از نظر اعزام ، جزو رشتههای پراعزام هستیم و ماهیانه ، یکی ، دو مسابقه برونمرزی داریم که عموما همراه با به دست آوردن نتیجه است .
خبرنگار تابناک : در سطح بینالملل و برقراری ارتباطات بینالمللیتان با فدراسیون بینالمللی شطرنج در چه موقعیتی هستید ؟
مداحی : ما کرسی هیأت رئیسه فدراسیونهای جهانی و آسیایی را در اختیار داریم و در شش کمیته فدراسیون جهانی نیز نمایندگان ما عضو هستند و این روابط به اندازهای حسنه است که برای جام بینالمللی فجر شطرنج ، ناظر خارجی تعیین نمیشود و نظارت را به اشخاص ایرانی با توجه به اعتماد متقابل واگذار میکنند .
خبرنگار تابناک : به برگزاری جامهای فجر اشاره کردید ؛ گمان نمیکنید برگزاری این رقابتها در اواخر سال 86 به میزبانی استان آذربایجان غربی و سردی هوای آن مشکلساز شود ؟
مداحی : به هر روی ، ارومیه بهترین شرایط میزبانی را در میان متقاضیان داشت و البته اگر استانهایی که شرایط آب و هوایی بهتری در این فصل دارند ، همچون استانهای جنوبی ، خواستار میزبانی با شرایط استاندارد و ایدهآل باشند بررسی میکنیم و برای دورههای بعدی نیز میتوان بر این مسئله تمرکز کرد .
برای مشاهده ادامه مصاحبه و همچنین شش اصل شطرنجی سیاسیون اینجا کلیک کنید
توصیه می کنم شش اصل شطرنجی سیاسیون را حتما بخوانید !